GAYRİMENKUL TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ

Ara

Ara

2B ARAZİSİ : Ormandan çıkarılarak hazine adına tescil edilmiş arazilerdir.

31/b ŞERHİ : Kesinleşmiş kamulaştırma kararına dayanarak gayrimenkulün şerhler sütununa şerh yazılmasıdır. Üzerinde 31/b şerhi bulunan gayrimenkuller, başkasına devir edilemez. Ancak imar uygulaması kapsamına alınabilir.

376.DİLEKÇE : Vergiden doğan cezaların azaltılması amacıyla bağlı bulunan daireye verilen yazıya denir.

A

ACİR : Kiraya veren ya da kiralamak isteyen kimseye verilen isimdir.

AÇIK MUTFAK : Genellikle salon ile mutfağın ya da bir oda ile mutfağın aynı bölüm içerisinde iç içe olduğu açık mutfak şeklidir.

ADA    :Çevresi kamuya ait cadde, sokak, yol, kanal, ark, dere, göl, deniz gibi doğal ve yapay sınırlarla, kadastro çalışma alanı sınırı ile veya Devlet Demir Yolları arazisi ile çevrili parseller topluluğuna kadastro adası denir. Ada numaraları 101’den başlar, köy sınırı içindeki tüm parseller ölçülünceye kadar numaralar aralıksız birbirini izler (BÖHYY.116).

ADERAS : Beton ve donatının birbirine yapışmasına kayma meydana gelmeden gerçekleşen gerilme ve gerginlik durumuna denir.  

ADİ KİRA : Kiraya verenin, belli bir ücret karşılığında bir şeyin kullanılmasını kiracıya bıraktığı sözleşmeye verilen isimdir.

AFET ALANI : Deprem, orman yangını, heyelan, sel gibi doğal afetlerin görülüğü veya görülme riskinin olduğu alanlara verilen addır.

AFET KANUNU : Deprem, sel, heyelan, orman yangını, sel ve çığ gibi doğal afetlerde maddi olarak zarar gören vatandaşlara devlet tarafından temel ihtiyaç sağlanmasına yarayan yasaya verilen addır.

AHARA TEMLİK : Kişiye ait olan herhangi tapusu olan bir malı başka bir kişiye devretme işlemidir.

AHDE VEFA: Herhangi bir gayrimenkul işleminde karşılıklı iki taraf arasında yapılan sözleşmeye karşılıklı olarak sadık kalınması anlamına gelen terimdir.

AHZ-U KABZA  :“Bedeli tahsil etmeye” demektir. Daha çok vekaletnamelerde geçer, satış bedelini tahsil edebilmek yetkisi, anlamına gelir.

AİLE KONUTU  :Aile konutu, ailenin devamlı olarak ikametine ayrılan konuttur. Medeni Kanunun 19. Maddesinde aile konutunun bulunduğu yere “yerleşim yeri” adı verilmiştir. Buna göre; yerleşim yeri, bir ailenin sürekli kalmak niyetiyle oturduğu yerdir. Bir ailenin aynı zamanda birden fazla yerleşim yeri olamaz. Demek ki, bir ailenin birden fazla aile konutu olamaz. Medeni Kanunun 19. Maddesinde sözü edilen yerleşim yerindeki konut, “aile konutudur.” Bir aile pek çok yerde konut sahibi olabilir, ancak bunlardan sadece birisi medeni kanunun aradığı anlamda aile konutudur.

AİLE MALLARI ORTAKLIĞI : Akrabalık ilişkileri olan kişilerin sahip oldukları mal ve gayrimenkullerinin tümünün ortaya atılarak ortaklık oluşturmasından ötürü ortaya çıkan durum için kullanılan isimdir.

AİLE YURDU  : Bir kimsenin bir evi veya tarıma veya sanayiye elverişli taşınmazları eklentileri ile beraber ailesine tahsis ederek ailesini koruyucu bir tesis (yurt) oluşturmasıdır. Aile yurdu kurulduğu tapu kütüğünün şerhler sütununa yazılır (MK.386).

AKAR : Kiraya verilerek gelir sağlayan mülktür.

AKILLI BİNA : Günümüz teknolojisinde farklı sistemlerin tek bir merkez üzerinden birbirleri ile uyumlu halde çalışmasıyla oluşan bina sistemlerine denilmektedir. Akıllı ev sistemleri belirli teknolojik aletlerin kullanımı ile gerçekleştiğinden ev sahiplerine rahatlık ve konfor sağlamaktadır.

AKİT : Tarafların karşılıklı beyanların alındığı resmi senet tanzimine tabi işlemine denir.

AKİTLİ İŞLEMLER : Tapu sicil müdürlüğünde resmi senet düzenlenerek yapılan işlemlere verilen isimdir. Satış, bağış, taksim, ölünceye kadar bakma akdi, ipotek ve irtifak hakları akitli işlemlere örnek gösterilebilir. Tapu Kanununun 26. Maddesinde mülkiyet ve mülkiyet dışındaki ayni hakların kurulması ve devri için tapu sicil müdürlüğünde resmi senet düzenleneceği belirtilmiştir. Şahsi haklar için resmi senet düzenlenmez.

AKİTSİZ İŞLEMLER : Tapu Kanununun 26. Maddesinin dışında kalan, ayni hakların kurulması ve devri ile ilgili olmayan kişisel hakların şerhi, terkin, düzeltme, değişiklik, ayırma, birleştirme, mirasın intikali gibi hak sahibinin veya malikin tek taraflı iradesi ile tapu sicil müdürlüğünde yapılan işlemlere verilen addır. Akitsiz işlemler için resmi senet yerine Tescil İstem Belgesi düzenlenir.

AKTİF PLAN ÇİZİM YÖNTEMİ : Bu yönteme göre yapılan şehir planlamalarında şehir, bir tek seferde bir bütün olarak ele alınmaktadır. Şehrin tüm detayları ve sonrasında şehrin alacağı şekil detaylıca gösterilmektedir. Şehir planlamasının bu uygulamasına da “Aktif Plan Çizim Yöntemi” denmektedir.

AKTİF YEŞİL ALAN : Şehirde bulunan insanların sıklıkla kullandıkları park, bahçe, sahil, orman, koru ve piknik alanları gibi açık kamusal alanlara verilen isimdir.

ALENİYET : Açıklık; Tapu sicil bilgilerinin sadece ilgililerine açık olması ilkesi demektir.

ALTYAP I: Su, elektrik, kanalizasyon, yol gibi tesislerin tümüne verilen ad.

AMERİKAN MUTFAK : Küçük sayılabilecek evlerde yaşam alanları ile iç içe geçirilmiş, açık mutfak olarak da bilinen mutfak tipidir. Oturma odası ile mutfağın tek bir alanda bulunmasıyla oluşan Amerikan mutfak, küçük evlerin en büyük avantajlarından biridir ve ilk kez Amerika’da kullanılmıştır.

AMME ARAZİSİ : Kamuya hizmet için kullanılan arazi tipine verilen isimdir. Kamu için ayrılan bu arazilerin bazıları parsellenir. Parsellenen bu alanlara kamuya hizmet binaları inşa edilir.

AMORTİSMAN : Gayrimenkullerin veya diğer varlıkların yıpranma ve eskime payını ifade eden kelimedir.

ANA SİCİLLER :Ana siciller tapu sicilinin asli unsurlarıdır ve şunlardan oluşur: a) tapu kütüğü b) kat mülkiyeti kütüğü, c) yevmiye defteri, d) resmi belgeler (resmi senet, plan, mahkeme kararı ve diğerleri)

ANAGAYRİMENKUL : Kat mülkiyetine konu olan taşınmazın bütününe verilen isimdir.

ANAHTAR TESLİM : Bir yapının tüm gereç ve işçiliğinin yüklenici tarafından karşılanıp, bütünüyle bitirilmiş olarak mal sahibine teslim edilmesini öngören sözleşme şekline denir.

ANAYAPI : Kat mülkiyetine konu olan taşınmazın esas yapı kısmına denilmektedir.

ANKASTRE : Bir terimdir ve mesleklere göre farklılık gösterebilir. Örneğin Marangozlar için anlamı: Bir şeyin içine gömülü olacak şekilde yerleştirilmek denilebilir.

ANKASTRE MUTFAK : Ocak Davlumbaz ve Fırın takımına verilen isimdir.

ANTRE : Bir binanın veya apartman dairesinin ilk girilen bölümü, giriş kısmıdır.

ANTREPO : Gümrüklere gelen ticari eşyanın konulduğu, korunduğu yer, ardiye ya da ambara verilen addır.

APARTMAN DAİRESİ : Bir bina içinde birkaç oda ile mutfak ve banyodan meydana gelen, bir kişi veya bir ailenin oturabileceği büyüklükte daireye denilmektedir.

APLİKASYON : Kadastro paftalarındaki parsel köşe noktalarının yeniden zeminde belirtilmesidir. Parselin zemindeki sınırlarının gösterilmesidir.

APOSTİLLE : 5 Ekim 1961 tarihinde La Haye sözleşmesine katılan ülkelerden birisi yetkili makamı tarafından belgenin düzenlendiği anlamına gelir. Vekaletname, yetki belgesi ve diğer belgeler üzerinde “Apostille (Convention de La Haye du Octobre 1961)” ibaresi varsa o yerdeki Türk konsolosluğu tasdikine gerek olmadan belge Türkiye’de geçerli kabul edilir.

ARAZİ : Sınırları yeterli vasıtalarla belirlenmiş olan, yatay ve düşey sınırları bulunan zemin parçasına denir.

ARSA : Belediye ve mücavir alan sınırları veya köy yerleşik alanlarında yapılan imar planı kapsamında yer alan kullanım şekli ve yapılaşma düzeni belirlenip,  planlarla iskan (yapılaşma) sahası olarak ayrılmış yerlerde bulunan arazi parçalarına denir. Arsaların diğer bir ismi ise imar parselidir.

ARSA PAYI : Kat irtifakı veya kat mülkiyeti kurulmuş binada, kanunda belirtilen esasa göre bağımsız bölümlere tahsis edilmiş zemindeki (arsadaki) ortak mülkiyet payına arsa payı denir.

ARTER : Emlak alanında şehrin önemli bölgelerini betimlemek için kullanılan sözcüktür.

ASKERİ YASAK BÖLGE (Askeri Güvenlik Bölgesi) :Yurt savunması bakımından hayati önem taşıyan askeri tesis ve bölgelerin çevresinde Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen sınırlar içerisinde kalan bölgedir (2565 sy As.Ys. Bl. K.m3,5) Askeri yasak bölgeler 1 inci ve 2 inci askeri yasak bölgeler olmak üzere ikiye ayrılır. 1 inci derece askeri yasak bölgeler içerisindeki taşınmaz mallar kamulaştırılır. 2 inci derecedeki askeri yasak bölgelerde yabancı uyruklu kimseler taşınmaz edinemezler, edinmişlerse tasfiye edilir (md.9) Yabancılar izin almadan bu bölgede taşınmaz kiralayamazlar. Bu hükümlere aykırı hareket edenler cezalandırılır (md.26). Yetkili komutanlıkça izin verilmeyen her türlü inşaat durdurulur (md.9).

ASKI SÜRESİ : İmarı yapılan bir yerin adalarını, yoğunluklarını, uygulamada bulunan bütün bilgilerin sergilendiği imar planlarının kişilere gösterildiği zaman dilimi için kullanılan sözcük terimidir.

ASMA KAT : En az 5.5 metre tavan yüksekliğine sahip olan, çoğu zaman basık tavanlı olup alttaki alana merdivenle bağlanan yarım katlı yerlere verilen addır.

ATIK YÖNETİMİ : Atıkların özelliklerine göre sınıflandırılması, toplanması ve geçici bir süre ile depolanması, ortadan kaldırılması, geri dönüşüme yollanması gibi işlemlerin olduğu yönetim biçimi için kullanılan terimdir.

AVAN PROJE : Gerçekleştirilmek istenilen projenin mevcut koşullara göre düşünülmesi ve sunulması gibi fikirlerin düşünülüp tartışıldığı aşamaya verilen addır. Demo proje olarak da adlandırmak mümkündür.

AVLU : Yapıların çevresinde bulunan, açık hava ihtiyaçlarını karşılayan ve yapının tamamlayıcısı konumunda olan bölüme verilen isimdir.

AYNEN TAKSİM : Hisseli taşınmazlara sahip olan hissedarların dava açarak taşınmazda bulunan ortaklığı sonlandırmayı talep ettikleri işlemin adıdır.

AYNİ : Mala ilişkin, eşyaya bağlı, malın mülkiyeti ile ilgili, herkese karşı ileri sürülebilen demektir.

AYNİ HAKLAR  :Eşya üzerinde malikinden başka üçüncü kişiler yararına kurulabilen ve sahibine hakkın konusu olan şeyde genelde yararlanma veya sattırarak paraya çevirme yetkisi veren, herkese karşı ileri sürülebilen haklardır. Örnek; irtifak hakları, gayrimenkul mükellefiyeti ve rehin hakları.

AYNİ SERMAYE TAAHHÜDÜ :Bir taşınmaz malın mülkiyetinin veya ayni bir hakkın, yeni kurulmakta olan veya önceden kurulmuş bulunan bir şirkete ortak olmak amacıyla devredilmesi işlemidir.

AYRIK NİZAM : Müstakil ve birbiri ile teması olmayan bağımsız (ayrık) yapılaşma durumu.

AZİL :Vekaletnamedeki vekilin ve yetki belgesindeki temsilcinin yetkisinin sona erdirilmesi, azledilmesidir. Azil noterden yapılabileceği gibi tapu sicil müdürlüğüne verilecek bir dilekçe ile de yapılabilir. Azil belgesi tapu sicil müdürlüğüne ulaşınca aziller siciline kaydedilir. Vekaletle yapılan işlemlerde aziller sicilinden mutlaka arama yapılarak vekilin yetkisinin devam edip etmediğine bakılır.

AZİLLER SİCİLİ : Bir kişiye verilen tüm yetkinin Tapu Sicil Müdürlüğüne gönderilen istek sonrasında kayıt altına alındığı deftere verilen isimdir.

B

BAĞIMSIZ BÖLÜM : Kat mülkiyeti veya kat irtifakı kurulmuş yerlerde ana gayrimenkulün ayrı ayrı ve başlı başına kullanılmaya elverişli olan ve her biri kat mülkiyeti kütüğünde ayrı bir sayfaya tescil edilen konut, dükkan, mağaza gibi bağımsız mülkiyete konu bölümlerine bağımsız bölüm denir.

BAĞIMSIZ VE SÜREKLİ HAKLAR : Medeni Kanun’ a göre bağımsız ve sürekli haklar, üst hakkı, kaynak hakkı ve geçit hakkıdır. Üst Hakkı, Taşınmazın malikine taşınmazın üstüne bina yapma, var olan binayı koruma ya da değiştirme ve bu binanın mülkiyet hakkına sahip olma yetkisi verir.

BAĞIŞLAMA VAADİ : İlerleyen bir tarihte bir malın bağışlanmasına yönelik kararı üstlenmesi için yapılan ön sözleşmeye verilen isimdir. Bağışlama vaadi sözleşmesi, noter huzurunda düzenlenmektedir.

BAĞIŞLAMADAN RÜCU: Taşınmaz malını bağışlayan olan kişinin, bağış yaptığı kişi ya da kurumdan taşınmaz malını geri alması, bağıştan vazgeçmesi işlemine verilen isimdir.

BAHÇE DUVARI : Bir binanın, arazinin ya da arsanın etrafını sarmalamaya yarayan duvara verilen isimdir.

BAHÇE UZAKLIKLARI : Bir yapının inşaatının kamuya ait olan yola ya da komşu parsel sınırlarına olan en yakın uzaklığı için kullanılan terimdir.

BAKİYE :Kalan. Bir alacaktan geriye kalan miktar.

BALKON : Bir binanın üst katlarından dışarıya doğru çıkmış, önü ve yanları korkulukla çevrili yer.

BALTA İFRAZI : Ayırma anlamında kullanılan ifraz kelimesi tek parsel üzerinde bulunan taşınmaz malın birden çok parçaya ayrılmasıyla Tapu Müdürlüğüne kayıt ettirme işlemine denilmektedir. Bir parselin ifraz yolu ile ayrılmasının ardından iki parsele dönüştürülmesi halinde yola cephesi olmayan parseli yola bağlamak amacı ile dar bir çıkmaz sokak yapılması işlemi için kullanılan terimdir.

BANLİYÖ : Büyük bir kentin yakın çevresinde bulunan yerleşim birimine denir.

BARAKA : Tahta, çinko, sac gibi hafif gereçlerle yapılmış, temelsiz, eğreti yapıların genel adıdır.

BASIK: Tavan yüksekliği alışılagelmiş ölçülerden az olan daire ya da oda için kullanılan terimdir.

BAŞVURU FİŞİ :Akitli veya akitsiz işlemler yaptırmak için tapu sicil müdürlüğüne sözlü olarak başvuran hak sahiplerinin bu sözlü istemlerinin müdürlükçe yazıya geçirildiği, müdür veya memurca doldurulan matbu formdur. Başvuru fişi mutlaka iki nüsha düzenlenerek birisi başvuran kimseye verilir, diğeri dosyasında muhafaza edilir.

BATAR KAT: Ege bölgesinde zemin katlarla bağlantılı  “asma kat” anlamında kullanılan bir kelimedir.

BATARLI DÜKKAN : imar mevzuat kapsamında yükseklik olarak belirli bir miktar da yer alan binaların, zemin katında düzenlenmiş olan ve bağımsız bölüm olarak o bölgeyi tamamlayan bir kat yapısıdır. Asma kat olarak da adlandırılan bu bölgelere dükkân yapımı söz konusu olmaktadır.

BAYINDIR : Gelişip güzelleşmesi, yaşayış koşullarının uygunlaştırılması için üzerinde çalışılmış olan alan yada yerdir.

BELEDİYE RAYİÇ BEDELİ : Güncel pazar koşullarında belediyeler tarafından belirlenen, taşınmaz malların minimum tutarda alım-satım bedelleri için kullanılan terimdir.

BELEDİYE SINIRI : Bir şehirde bulunan belediyelerin hukuk yasalarına göre belirlenen sınırları için kullanılan terimdir.

BETONARME : Yapıların inşaatlarında beton ve çelik kullanılarak oluşturulan yapı malzemesine verilen isimdir.

BEYAN : Üçüncü kişileri aydınlatmak, bilgilendirmek ve özellikle uyarmak amacıyla tapu kütüğündeki özel sütununa işlenen taşınmazın hukuki durum ve akıbetini gösteren açıklamalardır.

BİLA :“siz, sız” şeklindeki olumsuzluk ekidir. Bila faiz: faizsiz, Bila bedel: bedelsiz gibi.

BİLİRKİŞİ : Sözlük anlamı, çözümlenmesi özel veya bilimsel bilgiye dayanan konularda düşüncesine başvurulan kimse, uzman, ehlihibre, ehlivukuf, eksper.

BİLUMUM : :Bütün, tüm, tamamı.

BİNA CEPHESİ : Yapının toprak üzerinde bulunan zemin ve birinci katının yol tarafında, duvara bakan dış yüzüne verilen isimdir.

BİNA DERİNLİĞİ : Binanın arka cephesi ile ön cephesi arasında bulunan hattının en uzak nokta ile arasındaki dik hattın uzaklığıdır.

BİNA ETEĞİ : Binanın bodrum katında bulunan dış duvarlarının toprak zemin üzerinde kalan bölümüne verilen isimdir.

BİNA YÜKSEKLİĞİ : Binanın en üst noktası ile en alt noktası arasındaki mesafeye verilen isimdir.

BİTİŞİK NİZAM : Yan, komşu parsele bitişik olan yapı nizamıdır.

BLOK NİZAM : İmar planı veya imar yönetmeliğinde cephe uzunluğu, derinliği ve yüksekliği belirlenmiş tek yapı kitlesinin bir veya birden fazla parsel üzerine oturduğu bahçeli yapı nizamıdır.

BONO : Bir kimsenin diğer bir kimseye veya onun emir ve havalesine, belirlenen vadede, belirli bir tutarı ödeme taahhüdünü içeren, özel biçim ve hükümlere tabi ticari senet, emre yazılı senet demektir.

BÖLGE PLANI : Bir şehrin ekonomik, sağlık, kültürel, endüstriyel alanlarının hepsini içerisinde barındıran makro düzeydeki yerleşim planları göstermek amacıyla kullanılan terimdir.

BÖLGE RAPORU : Gayrimenkul almak isteyen kişilerin istedikleri alanlarla ilgili gayrimenkul danışmanlarının verdikleri bilgilere, raporlara verilen isimdir.

BRÜT BETON : Herkes tarafından bilinen betona göre daha küçük tanelere sahip olan ve üzerine sıva yapılmayan beton için kullanılan terimdir.

BRÜT : Kesintisi yapılmamış herhangi bir mal ya da para için kullanılan terimdir.

BRÜT İNŞAAT ALANI : İnşaat projesinin alanlarına girmeyen tüm bağımsız alanların da dâhil edilmesi ile oluşan yeni alan için kullanılan terimdir.

BÜTÜNLEYİCİ PARÇA : Bir eşyayı tamamlayan ve asıl eşya zarar görmeden ondan ayrılmayan parça anlamına gelmektedir.

C

CARİ : Uygulanan; yürürlükte olan demektir.

CEBRİ İCRA : Borçlunun alacaklıya ödenmesi gereken borcu ödememesinden kaynaklı olarak alacaklının icra müdürlüğünün aracılığı ile borcunu tahsiline   denmektedir. Bu işlemlerle ilgilenen kamu kurumu icra dairesi, kişiler ise icra memurlarıdır.

CEBRİ SATIŞ : Üzerinde haciz veya ipotek kaydı bulunan borçluya ait taşınmaz malın borcu tahsil amacıyla .icra müdürlüğü veya alacaklı kamu idaresi kanalıyla satılarak(zorla), ihale alıcısı adına tescili (borcun karşılığı)işlemidir.

CEPHE : Bir binanın yüzlerinden her biri, özellikle ön yüze denilir.

CEZAİ ŞART : Ceza şartı, ceza koşulu, alacaklının zararını karşılama şartı demektir.

CİNS (TASHİHİ) DEĞİŞİKLİĞİ :Bir taşınmazın cinsinin yapısız iken yapılı veya yapılı iken yapısız hale, bağ, bahçe ve benzeri iken arsa ve arazi, arsa ve arazi veya yapılı iken bağ, bahçe ve benzeri duruma dönüştürmek için paftasında ve tapu sicilinde yapılan işlemdir.

CUMBA : Eski Türk evlerinde, çoğu kafesli olan çıkmadır.

Ç

ÇATI KAT : Binalarda çatı ile son normal kat arasında yapılan kattır.

ÇEKME KAT : En son katın üzerine, yönetmeliğin getirdiği şartlara uygun olarak yapılan ve cepheden geriye çekilerek inşa edilen diğer katlara göre daha ufak kat tipine denir.

ÇIKMA : Bir yapının zemin üstü katlarından dışarıya doğru taşan bölümüne denir. Çıkmalar yapının inşa edildiği tarihteki mevzuat hükümlerine göre açık veya kapalı olarak yapılabilir. Ancak çıkmalar parsel sınırları içerisinde yer almak zorundadırlar.

ÇIPLAK MÜLKİYET : Kuru mülkiyet, yararlanma hakkı başkasının olan bir mal üzerindeki sahiplik durumuna denir.

 ÇOK YÖNLÜ KADASTRO : Genel olarak birçok amacın ötesinde, sürdürülebilir yapının ilerlemesine olanak tanıyan ve süreklilik için gerekli bilgilere sahip olan kadastro türüne verilen isimdir.

D

DAİRE: Yapılarda aynı çatı altında birden fazla yapılan bölümlerden her birine denir.

DAM: Bir binanın göğe bakan yüzü.

DAMGA VERGİSİ :    488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tabloda belirtilen tapu işlemlerinden tahsil edilen vergidir

DEĞİŞİKLİK : Tapu siciline başlangıçta doğru olarak yazılmış bir kaydın sonradan vuku bulan olaylar ile anlam ve önemini yitirmiş veya kapsamında farklılık olması halinde malik veya hak sahibinin talebi ile sicildeki kaydın gerçeği yansıtır hale getirilmesidir. Değişiklik, düzeltmeden (tashihten) farklıdır. Değişiklik işlemine en güzel örnek cins değişikliğidir.

DEĞİŞİKLİK İŞLEMLERİ     Kadastro paftasında değişiklik yapılmasını gerektiren ayırma, birleştirme, cins değişikliği gibi tapu fen işlemlerine değişiklik işlemleri denir.

DEKAR : 1,000 m2’dir ve AR’ın 10 katıdır.

DENİZ TAPUSU: Kadastro ölçümüyle kaydedilen bu tapular tapu sicil müdürlüklerinde ada pafta şeklinde belirtiliyorlar. Tapularda çifte mülkiyet olarak belirtilen tapuların sahipleri hem özel kişiler hem de devlet olarak görünüyor. Dalyan tapular için ise 1971 yılında yapılan su ürünleri kanununun 12. maddesi ile sürekli kullanım şartı getiriyor.

DENİZE SIFIR: Denizle arasında herhangi bir yapı veya geniş bir toprak parçası olmayan yapı, arsadır.

DEPOZİTO: Bir sözleşmeden dolayı doğabilecek zararlara karşı verilen teminat, bir taahhüt sırasında yatırılan güvence parası demektir.

DERECE: İpoteklerin tescil edildiği sıralama. İpoteklerin bir birine üstünlüğü tarih ve yevmiye numaralarına göre değil, tapu kütüğünde işgal ettiği derece ve sıraya göre belirlenir. İpoteklerin diğer haklara üstünlüğü ise tarih ve yevmiye numarasına göre belirlenmektedir.

DEVLETİN SORUMLULUGU Medeni Kanunun 1007. maddesi uyarınca, tapu sicilinin tutulmasından kaynaklanan zararlardan kusursuz dahi olsa Devletin sorumlu olması demektir. Sicili tutan tapu memuru ise ancak kusurlu olması halinde ve kusuru oranında sorumludur.

DEVLETLEŞTİRMEK: Kamu yararı için devlete mal etmek, devlet eliyle işletmek, kamulaştırmak demektir.

DEVRE MÜLK  : .Mesken olarak kullanılmaya elverişli bir yapı veya bağımsız bölümün ortak maliklerinden her biri lehine bu yapı veya bağımsız bölümden yılın belli dönemlerinde (devreler halinde) müşterek mülkiyet payına bağlı olarak yararlanılmak üzere kurulan bir irtifak hakkıdır.

DEVRE TATİL : Mülkiyet payına bağlı olmayarak genelde turizm bölgelerinde belli tarihlerde tatil yapmak hakkıdır. Her bir devre ayrı tarihlerde ayrı şehir veya ülkelerde kullanılabilmektedir. Bu hakkın tapu siciliyle ilgisi yoktur, ayni bir hak olmayıp şahsi bir haktır.

DEVRETMEK: Bir malın mülkiyetini, bir mal üzerindeki hakkı başkasına geçirmek işlemidir.

DÖNER SERMAYE ÜCRETİ : TKGM. Döner Sermayesi İşletmesi hesabına, tapu işlemlerinden tahsil edilen ve tutarı her yıl başında döner sermaye yönetim kurulunca yeniden belirlenen ücrettir.

DÖNÜM: Eni ve boyu kırkar arşın olan eski bir yer ölçüsü, yaklaşık 1000 m2.

DUBLEKS: İki katlı, ikinci katına içten merdivenle çıkılan konut.

DÜZELTME :Tapu kütüğüne yanlış yazılmış bir kaydın belgelerine uygun olarak düzeltilmesi işlemidir.

E

EBEVEYN BANYOSU: Yatak odasında bulunan banyoya verilen addır.

ECR-İ MİSİL: Emsal ücret. Haksızlıklarla almış olduğu malı uzun süre elinde bulunduran kişiye, mal sahibi tarafından talep edilen tazminattır. Haksız işgal tazminatı olarak da bilinmektedir.

EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİ :Eşler sözleşme ile hiçbir mal rejimini seçmemişlerse Medeni Kanun gereği eşler arasında uygulanacak yasal mal rejimidir (MK.218).

EĞİTİME KATKI PAYI :Sekiz yıllık eğitime katkı amacıyla her tapu işlemi karşılığında işlemin taraflarından alınan vergi.

EKLENTİ :Teferruat, Asıl şey malikinin anlaşılabilen arzusuna veya yerel adetlere göre, işletilmesi, korunması veya yarar sağlanması için asıl şeye sürekli olarak özgülenen ve kullanılmasında birleştirme, takma veya başka bir biçimde asıl şeye bağlı kılınan taşınır maldır (MK.686). Kat irtifakı veya kat mülkiyeti kurulmuş binalarda bir bağımsız bölümün dışında olup, kömürlük, garaj, depo gibi doğrudan doğruya o bölüme tahsis edilmiş olan yerlere eklenti denir.

EKSPERTİZ :Bilirkişi tarafından yapılan incelemeye verilen genel ad

ELBİRLİĞİ MÜLKİYETİ: Taşınmaz mal üzerindeki paylaştırmada birden fazla kişinin pay oranlarının açık bir şekilde gösterilmeden sahip olmaları durumu için kullanılan terimdir.

EMLAK: Mülk ve maldan oluşan emlak kelimesi ev, arsa, bağ, bahçe, tarla, ve arazi gibi taşınmayan malların orta adına denir.

EMLAK BEYANI: Şahıs, kurum ve kuruşlarca sahibi olduklarını ispatlayarak bulundukları bölgedeki bağlı oldukları belediyelere makbuz karşılığı verilen belgeye denir.

EMLAK BEYAN DEĞERİ     Emlak Vergisi Kanununa göre genel beyan dönemlerinde taşınmaz maliki veya hissedarları tarafından belediyelere verilen emlak beyannamelerinde belirtilen değerdir. Bu değere kayıtlı değer de denir. Tapu harçlarına esas matrah hesaplanırken, bu değere sonraki her yıl için belirlenen yeniden değerleme oranı uygulanarak bulunacak değerden aşağı olmamak üzere taraflarca müdürlüğe bildirilen değer üzerinden harç hesaplanır.

EMLAK VERGİSİ : Konusu bina ve arazi olup, bu bina veya arazi malikinin, intifa hakkı sahibinin, her ikisi de yoksa malik gibi tasarruf eden kimsenin, bina ve arazinin değeri esas alınarak kanunda belirtilen oranlara göre ödediği vergi demektir.

EMLAKÇI : Gayrimenkul, taşınmaz ticaretine aracılık eden kimse. 

EMSAL : Bir yapı veya konutun satış ya da kira bedelinin, benzerleriyle karşılaştırılması. Ayrıca,  bir binanın kat alanı kat sayısını ifade eder. Kat alanlarının toplamının, toplam arsa alanına göre en fazla ne kadar oranda olabileceği anlamına gelmektedir. Kısaca arsa üzerine yapılabilecek net inşaat alanını belirtir. 

EMVAL : Mallar; mülkler demektir.

ENERJİ KİMLİK BELGESİ : Yapıların asgari enerji ihtiyaçlarının belirlendiği ve beyan edildiği belgeye verilen isimdir.

ENKAZ BEDELİ : Bahsi hem 6306 sayılı “afet riski altındaki alanların dönüştürülmesi” hakkında kanunda hem de 5393 sayılı “Belediye kanununun 73. maddesinde (kentsel dönüşüm projesi uygulanan yerlerdeki gecekondular)” için geçmektedir. Ancak enkaz bedelinin ne olduğu her iki kanunda da açıklanmamaktadır.

ENKAZ :  Bina yıkıntıları, yıkıntı ve moloz. Eski hayvanların bakiyeleri demektir.

ERGİNLİK  : Reşit olmak, rüşt. Bir kimsenin 18 yaşını bitirerek, 19 yaşından gün almış olması ile kazandığı hukuki statü.

EŞİK : Kapının giriş sınırı. Örneğin kapı girişindeki mermerlerin bulunduğu alana kapı eşiği denir.

EVKAF : Vakıflar anlamına gelir.

EVLİLİK BİRLİĞİ : Karı ve kocadan oluşan topluluk demektir.

EVRAK-I MÜSPİTE : Resmi senet, plan, mahkeme kararı ve diğerleri gibi tapu sicilindeki kayıtların dayanağını oluşturan resmi belgelerdir. Plan kadastro müdürlüğünde, diğer belgeler tapu sicil müdürlüğündeki parsel dosyalarında arşivlenir.

F

FBK :İpoteklerin tescilinde kullanılan fekki (terkini) bildirilinceye kadar anlamına gelen kısaltmadır. Alacaklının terkin istemi üzerine ipotek sicilden terkin edilir. Üç ay, bir yıl gibi süreli ipoteklerde de sürenin bitiminde ipotek müdürlükçe kendiliğinden terkin edilmemekte tekrar alacaklının talebi aranmaktadır.

FEK : Arapça kökenli bozma, ayrılma, feshetme, bitirme, kaldırma anlamlarında kullanılan sözcüktür.

FERAGAT : Bir haktan bedelli veya bedelsiz vazgeçme.

FERAĞ VERME  :Gayrimenkul malikinin mülkiyet hakkını devretmek veya üzerinde başkası lehine bir hak kurmak amacıyla tapu sicil müdürlüğüne gelip, düzenlenen resmi senedi imzalayarak başkası lehine tescilini istemesi eylemidir. Buna ferağ takriri de denmektedir.

FERAİZ : İlk Medeni Kanunun yürürlüğe girdiği, 1926 yılından önce ülkemizde uygulanan mecelle isimli kanunun miras hükümleri anlamını taşımaktadır. Feraizde taşınmaz malın tarla, bağ, bahçe, ev gibi vasfına göre kızların ve erkeklerin alacağı miras payları farklıdır. Genelde kızlar yarım, erkekler tam pay alır.

FESİH : Devam etmekte olan bir hukuki ilişkiyi, tek taraflı olarak ve ileriye dönük olmak üzere sonlandıran bozucu yenilik doğurucu irade beyanına denir.

FİİL EHLİYETİ  : Kendi fiiliyle hak edinebilme ve borç altına girebilme yeterliliğidir (MK.9). Bunun için ayırt etme gücüne sahip ve ergin olmak gerekir.

FİNANSAL KİRALAMA  :Kiralayanın, kiracının talebi ve seçimi üzerine üçüncü kişiden satın aldığı veya başka suretle temin ettiği bir malın zilyetliğini, her türlü faydayı sağlamak üzere ve belli bir süre feshedilmemek şartı ile kira bedeli karşılığında, kiracıya bırakmasıdır. Finansal kiralama tapu kütüğüne şerh edilir.

FOTOGRAMETRİK HARİTA : Uçak veya uydu ile çekilen fotoğrafların kıymetlendirilmesi sonucu oluşan, arazinin eğimini (eşyükseklik eğrilerini) de gösteren haritalardır.

FRANSIZ BALKONU : Döşemeye değin inen ve kapı gibi açılan, önü korkuluklu pencere.

FUZULİ İŞGAL : Bir taşınmaz malı sahibinin izin ve rızası olmadan ele geçirmek, kullanmak demektir.

G

GABARİ : Yapılacak bir binanın belediyece öngörülen azami yüksekliği.

GAİPLİK KARARI : Bir kimsenin ölümüne kesin gözüyle bakılacak bir durumda olmamakla beraber, ölüm tehlikesi içinde kaybolmuş veya kendisinden uzun süredir haber alınamamışsa mirasçılarının talebi üzerine mahkemece verilen ve kaybolan kişiyi ölmüş sayan karardır. Gaiplik kararı üzerine veraset senedi alınarak, mirasın intikali yapılabilir.

GAYRİMENKUL  :Arazi, arsa, bağımsız bölüm gibi bir yerden bir yere taşınamayan, yerinde sabit duran şeylerdir. Bu nedenle taşınmaz mal da denmektedir. Gayrimenkul kayıtları kadastro gören yerlerde tapu sicilinde, kadastro görmeyen yerlerde zabıt defterlerinde tutulmaktadır. Tapusu olmayan gayrimenkullerin devri zilyetlik hükümlerine göre harici senet veya noterde yapılmaktadır.

GAYRİMENKUL DEĞERLEME : Bir gayrimenkulün, gayrimenkul projesinin veya bir gayrimenkule bağlı hak ve faydaların belli bir tarihteki muhtemel değerinin bağımsız ve tarafsız olarak değer takdirinin belirlenmesidir.

GAYRİMENKUL DEĞERLEME UZMANI : Gayrimenkul değerleme kuruluşu tarafından değerleme kadrosunda gayrimenkul değerlemesi yapmak üzere tam zamanlı olarak istihdam edilen veya sözleşme imzalamak suretiyle kuruluşa dışarıdan değerleme hizmeti sağlayan, asgari 4 yıllık üniversite mezunu, gayrimenkul değerlemesi alanında en az 3 yıllık tecrübesi bulunan ve Kurulca verilen Gayrimenkul Değerleme Lisansına sahip olan gerçek kişilerdir.

GAYRİMENKUL DEĞERLEME UZMAN YARDIMCISI : Değerleme mesleğini öğretmek, yetiştirmek ve tecrübe kazandırmak amacıyla, gayrimenkul değerleme uzmanları refakatinde değerleme faaliyetlerinde bulunmak üzere gayrimenkul değerleme kuruluşu tarafından istihdam edilen, asgari 4 yıllık üniversite mezunu, Kurulca verilen Gayrimenkul Değerleme Lisansına sahip olan ancak gayrimenkul değerleme uzmanı olmak için gereken tecrübe şartlarını henüz taşımayan gerçek kişilerdir.

GAYRİMENKUL SERTİFİKASI : Devlet güvencesiyle oluşturulan konut projelerinden kişilere metrekare bazında hisse satılması sonucunda verilen kağıt için kullanılan terimdir.

GAYRİMENKUL YATIRIMI : Yüksek getirisi sebebi ile kişilerin ileriye dönük yatırımları için paralarını gayrimenkul alanına yatırma işlemi için kullanılan terimdir.

GECEKONDU  :İmar ve yapı işlerini düzenleyen mevzuata ve genel hükümlere bağlı kalınmaksızın, kendisine ait olmayan arazi veya arsalar üzerinde sahibinin rızası alınmadan yapılan izinsiz yapı demektir.

GEÇİCİ ŞERH  :Yapılacak olan bir tapu işleminde ayni hakkını ispat veya eksik belgesini tamamlaması için ilgilisine zaman verilerek mevcut hakları tehlikeli bir gelecekten kurtarma düşüncesine dayanan bir hukuki müessesedir.

GEDİK :Eskiden bazı mülkler için ödenen vakıf vergisi.

GENELGE :Ülke çapında bir sorunu gidermek ve müdürlükleri aydınlatmak amacıyla merkezi idare tarafından bir sıraya göre yayınlanan genel emirlerdir. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, 3045 sayılı Kuruluş Kanununun 28. Maddesindeki düzenleme görev ve yetkisine istinaden bağlı birimlerinin sorunlarını genelgelerle çözmeye çalışmaktadır. Genelgeler yönetmelik, tüzük ve kanunlara aykırı olamaz. Bölge Müdürlüklerinin de genelge yayınlama yetkisi vardır.

GERÇEK KİŞİ :İnsanlardır.

GİRİŞ KATI :Yerkatı, zemin katı.

GİYDİRME CEPHE : Çok katlı bir yapıda, döşemelerin önünden geçerek devam eden, bunlara veya kolonlara asılan, taşıyıcı olamayan, çoğu camlı dış duvar.

GÖTÜRÜ : Bir yapı işinin baştan kararlaştırılan sabit bir tutar karşılığında bir yükleniciye yaptırılması ilkesine dayanan sözleşme türü.

H

HACİZ : İhtilaflı işlerden doğan pürüzün çözümü için konulan şerhe denir. Bir alacağın ödenmesi için borçlunun parasına, aylığına veya malına icra dairesi tarafından el konulması durumudur.

HAK : Hukukun insanlara tanıdığı, kullanılması hak sahibinin isteğine bağlı bir yetkidir. Eşya hukuku açısından haklar, ayni haklar ve şahsi haklar olmak üzere ikiye ayrılır. Ayni hak herkese karşı ileri sürülebilen haklardır. Örnek; mülkiyet hakkı. Şahsi hak ise sadece sözleşmenin diğer tarafına karşı ileri sürülebilen haklardır. Örnek; kira hakkı.

HAK EHLİYETİ : Hak edinebilmek, borç altına girebilmektir (MK.8). Bunun için insan olmak yeterlidir.

HARÇ  :492 sayılı Harçlar Kanununa ekli (4) tarifede belirtilen tapu işlemlerinden, verilen tapu hizmeti karşılığında alınan paradır. Günümüzde tapu harçları T.C. Ziraat Bankası ve Vakıflar Bankası tüm şubelerine yatırılabilmektedir. Harcı yatırılmadan tapu işlemi yapılamaz. Yapan memur sorumlu olur.

HARİCİ : Tapu dairesi dışında kişilerin kendi aralarında yapmış oldukları gayrimenkul satışı için kullanılan terimdir.

HARİTA  :Yeryüzünün tamamının veya bir kısmının belli ölçekte küçültülerek, bir altlığa çizilmiş şekline harita denir.

HAYMATLOS  :Vatansız, hiçbir ülkenin vatandaşlığında bulunmayan kişi anlamına gelmektedir.

HAZİNE ARAZİSİ : :Hazinenin mülkiyetinde bulunan arazi. Hazinenin tapu sicilinde tescilli olan arazileri olabileceği gibi, tapuya tescil edilmemiş araziler, dağlar, tepeler, kayalar, göller, nehirler, dereler de hazinenin mülkiyetinde sayılır. Tescili olanlara hazinenin özel mülkiyetinde olan araziler, tescilsiz olanlara hazinenin genel mülkiyetinde olan araziler denir.

HAZİNE-İ MALİYE :Maliye Hazinesi.

HEKTAR: 10.000 m² ‘ye eşit alan ölçüsü. 10 Dönüm Arazi 1 Hektardır.

HISIMLIK :Akrabalık (MK.17). Kan hısımlığı ve kayın hısımlığı olarak iki türü vardır.

HİBE : Herhangi bir kamu kuruluşu ya da şirket tarafından vakıflara, eğitim kurumlarına, kişilere verilen karşılıksız para için kullanılan isimdir.

HİSSE TEVHİDİ : Bir taşınmaz malda hissesi olan bir kimsenin aynı taşınmaz üzerinde yeni bir hisse iktisap etmesi halinde önceki hisseyle sonra alınan hissenin birleştirilerek tapu kütüğüne tescil edilmesi demektir. Bu tescil için talebe gerek yoktur, müdürlükçe kendiliğinden yapılması zorunludur.

HİSSE : Bir taşınmaz malın tam mülkiyetinin bir kısmına karşılık gelen paydır. Müşterek ve iştirak halinde mülkiyette maliklerden her biri taşınmaz malın bir miktar hissesine sahiptir.

HİSSELİ TAPU : Birden fazla kişinin sahip olduğu belgeye denir.

I

ISLAH : Bir bölgenin, tümüyle yenilenmeksizin yaşama koşullarının düzeltilmesi.

ISLAK HACİM : Islak zemin olarak da anılır. Dairelerde mutfak, banyo ve WC alanları ıslak hacim olarak tanımlanır.

ISLAK ZEMİN : Emlak ve İnşaat sektöründe mutfak, banyo, tuvalet gibi suyla teması olan bölümlerin yüzeyine verilen ad.

                                                                   İ

İFRAZ  :Tapu kütüğünde tek parsel olarak kayıtlı bulunan bir taşınmaz malın düzenlenen haritalara göre birden çok parçaya ayrılarak tapu kütüğüne tescil edilmesi işlemidir.

İHALE : Bir işi birçok isteklinin arasından, en uygun görülen koşulları önerene bırakma işlemidir.

İHTİYARİ İHALE :Bir idarenin kendi isteği ile 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa göre yaptığı ihale işlemine denir. İhtiyari ihalede mülkiyet tescilsiz olarak kazanılmaz. İhale kararının kesinleştiği aranmaz. İhale taraflarının tapu sicil müdürlüğüne müracatı ile resmi senet düzenlenir. Bir borcun ödenmemesi nedeniyle icra dairesi, alacaklı kamu idaresi veya mahkemece yapılan satışlara ise cebri ihaledir.

İKAMETGAHTA İŞLEM :Tapuda işlem yaptıracak kişinin tapu idaresine gelmesine engel bir durumu bulunması halinde tapu memurlarınca adresine gidilerek talebin karşılanmasıdır (TST.19).

İKİZ EV : Planları ortak duvara göre simetrik olan, bitişik iki evden meydana gelen birim.

İKTİSAP :Edinme, kazanma demektir. İktisap sebebi: edinme sebebi, taşınmazın malik adına nasıl tescil edildiği anlamına gelir.

İLAM : Herhangi bir davanın nasıl bir karara bağlandığını gösteren belgeye verilen isimdir.

İLAMLI İCRA TAKİBİ : Mahkeme kararıyla açıklanmış resmi bir belge ile açılan icra takiplerini belirtmek için kullanılan terimdir.

İLMÜHABER :Tapu sicilinde, kadastro sırasında yapılan bazı hataların düzeltilmesi için, istemde bulunanın hak sahibi olduğuna kanaat getirebilmek amacıyla müdürlükçe istenen ve ilgili tarafından temin edilen, fotoğraflı ve köy muhtarlığınca imzalı, mühürlü resmi bir belgeye verilen addır.

İMAR ADASI : İmar planına göre çevresi yollarla çevrili arazi parçasına denir.

İMAR AFFI  :Ülkemizdeki yoğun nüfus artışının getirdiği konut ihtiyacına yönelik arsa üretiminin karşılanamaması nedeniyle ortaya çıkan kaçak ve çarpık yapılaşmayı bir plana bağlayarak kişilerin kullanımındaki alanların mülkiyetinin belirli sınırlamalarla kullananlara dağıtımına imar affı denmektedir.

İMAR ÇAPI : Bir inşaat alanının tüm sınırlarını en küçük ayrıntıya kadar anlatan krokiye verilen addır.

İMAR DURUMU : İmar parselinin boyutlarını, sınırını, imar planında kullanım şeklini ve yapılacak yapının teknik şartlarını belirten belgenin adıdır.

İMAR PLANI : İmar uygulaması yapılan yerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulamaya esas olacak diğer bilgileri ayrıntılarıyla gösteren üzerine kadastral durumu da işlenmiş plana uygulama imar planı denir. Mevzi İmar Planı : Mevcut imar planı sınırları dışında olup bu planla bütünleşmeyen bir konumdaki alanlar üzerinde hazırlanan ve sosyal ve teknik alt yapı gereksinimleri kendi bünyesinde sağlanmış olan plandır. İmar Parseli : İmar adaları içerisindeki kadastro parsellerinin imar mevzuatı ve imar planı esaslarına göre düzenlenmiş şeklidir. Kadastro Parseli: Kadastro yapıldığı zaman kadastro adaları içinde bulunan mülkiyeti tescilli parseldir. Düzenleme Ortaklık Payı (D.O.P.) :İmar düzenlenmesine tabi tutulan yerlerde kamu yararına ayrılacak alan ve tesisler için kullanılmak üzere düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların, düzenlemeden önceki yüzölçümlerinden %35’e kadar düşülebilen miktar ve/veya zorunlu hallerde malikin muvafakatı ile tespit edilen karşılığı bedeldir.

İMAR UYGULAMASI :Yerleşme yerleri ile bu yerlerdeki yapılaşmaların plan, fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun oluşumunu sağlamak amacıyla bulunduğu yere göre belediye veya valiliklerce yapılan ve bu yerlerde inşaa edilecek resmi ve özel bütün yapıları düzenleyen imar planı hazırlama işlemidir.

İMAR-İHYA :Orman sayılmayan, devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen arazinin, masraf ve emek sarfı ile tarıma elverişli hale getirilmesidir (Kad. K.17).

İNŞAAT TAMAMLAMA KREDİSİ : İnşaatına başlanan fakat farklı nedenlerle inşaatı durmuş olan yapıların tamamlanması için bankanın kişilere sağladığı krediye verilen isimdir.

İNTİFA HAKKI : Gayrimenkulün iradından faydalanma hakkına denir.

İPKA : “Geriye kalan hisse.” Hisseli devirlerde, devredilen hisseden ayrı olarak malikin uhdesinde (üzerinde) kalan mülkiyet payı demektir.

İPOTEK  :Temin edilen bir kredi veya doğması muhtemel bir borca güvence olarak bir gayrimenkul gösterilmesi halinde borç miktarı kadar alacağın, varsa faizi ile beraber taşınmazın tapu kütüğünün ilgili sütununa tescili işlemidir. Temin edilen bir kredi veya doğması muhtemel bir borca güvence olarak bir gayrimenkul gösterilmesi halinde borç miktarı kadar alacağın, varsa faizi ile beraber taşınmazın tapu kütüğünün ilgili sütununa tescili işlemidir. İpotek İblağı:; Önceden tesis edilmiş ipoteğin bedelinin resmi senet düzenlenerek arttırılmasıdır. İpotekten Kurtarma:; İpoteğe dahil gayrimenkullerden bir veya birkaçının ipotek kapsamı dışına çıkarılmasıdır. İpotek alacaklısının talebi ile tescil istem belgesi düzenlenerek yapılır. İpoteğe Teminat İlavesi:; İpotek kapsamına yeni bir gayrimenkulun resmi senet düzenlenerek ilave edilmesidir. İpotek Derecesi:; İpoteğin tapu kütüğünde tescil edildiği derecedir. İpoteklerin birbirine olan öncelik hakkı tescil edildikleri tarih ve yevmiye sırasına göre değil bulundukları dereceye göre belirlenir. İpoteklerin tapu kütüğünün diğer sütunundaki haklara olan önceliği ise tescil edildikleri tarih ve yevmiyeye göre belirlenmektedir. İpoteğin bulunduğu derecenin resmi senet düzenlenerek yükseltilmesi ve indirilmesi mümkündür. Derece içinde sıralar mevcuttur. Talep edilmesi halinde belli bir derecenin belli bir sırasına (3/2 gibi) tescil yapmak mümkündür. İpotek Alacağının Temliki:; İpotek alacağının resmi senetle veya noterde düzenlenmiş bir sözleşme ile alacaklı tarafından bir başkasına devredilmesi işlemidir. Garame Anlaşması:; İpoteğin tesisi sırasında veya sonradan birden çok ipotek alacaklısı arasında yapılan ve gayrimenkulün paraya çevrilmesi halinde, üst derecedeki ipoteğin öncelikli olması hakkını kaldırarak, alacak miktarları arasındaki orana göre satış bedelinin paylaştırılmasını ön gören bir anlaşmadır. Hükmen İpotek:; Malikin rızasına tabi olmadan mahkeme kararıyla kurulabilen ipotek demektir. HUMK. Madde 96’ya göre mahkeme kararıyla teminat ipoteği kurulabilmektedir. Kanuni İpotek:; Bir kanun hükmü tarafından ön görülmüş olan ve alacak miktarının belli olması halinde malikin rızasına tabi olmadan alacaklının tek taraflı istemi ile tapu sicilinde derece sütununa (K) harfi ile tescil edilen ipoteklerdir. Örnek; satış, taksim, ölünceye kadar bakma akdinde kanuni ipotek tesisi mümkündür. Mahfuz Meblağ:; Gayrimenkul malikinin TL veya yabancı para üzerinden bir tutar belirleyerek saklı tuttuğu bu tutarı ilerde kullanmak üzere tapu kütüğünde bir derece işgal edecek şekilde tescil ettirmesidir. Öndeki ipotek derecesinin terkini suretiyle de mahfuz meblağ (korunmuş miktar) oluşabilir. Müşterek İpotek:; Birden çok taşınmazın aynı borç için ipotek edilmesidir (TST.32). Serbest Dereceden Yararlanma:; Ancak sözleşme ile tesis edilebilen, tapu kütüğünün şerhler sütununa yazılan, ipoteğin kendisinden üst derecede boşalma olması halinde boşalan üst dereceye kendiliğinden yükselme hakkıdır.

İPOTEK FEKKİ : Gayrimenkul üzerinde bulunan ipoteğin kaldırılması için bankadan “Borcu yoktur” yazısının alınıp Tapu Müdürlüğüne götürülmesine gereken bu yazıya “İpotek Fekki” denir.

İPOTEKLİ BORÇ SENEDİ :Şahsi bir alacak için resmi senede dayalı olarak tapu siciline tescil ile kurulan ve kıymetli evrak olarak tedavül kabiliyeti olan gayrimenkul rehin senedinin adıdır.

İRADİ MİRASÇILAR :Kanun tarafından değil de miras bırakanın iradesi ile belirlenmiş mirasçılar. Ör/ Vasiyetname ile belirlenmiş mirasçı.

İRAT SENEDİ  :Şahsi nitelikte olmayan bir alacak için karşılık gösterilen gayrimenkulle sınırlı sorumlu olmak kaydıyla resmi senetle ve tapu senedine tescil ile sadece zirai gayrimenkuller, evler ve üzerine bina inşa edilecek arsalar üzerinde kurulan bir gayrimenkul rehin senedidir.

İRTİFAK HAKKI  :Sahibine hakkın konusu taşınmaz mal üzerinde kullanma ve yararlanma yetkisi veren sınırlı ayni hakların genel adıdır. Bir arazi lehine kurulursa arzi irtifak hakkı, bir şahıs yararına kurulursa şahsi irtifak hakkı denir. Başkalarına devri mümkün olarak ve yirmi yıldan fazla süreli kurulursa daimi ve müstakil irtifak hakkı şeklinde tescil edilebilir. Medeni Kanunda irtifak hakları; intifa hakkı, sükna hakkı, geçit hakkı, kaynak hakkı, üst (inşaat) hakkı ve diğer irtifak hakları olarak gösterilmiştir.

İSİM TAHSİSİ : Mülkün sahibi olan şirketin adının değişmesine ise isim tashihi, isim değişikliği işlemi denir. Yada ilgili mülke sahip şirketin ismi değiştiğinde ayrıca tapuda tashih işlemi gerçekleştirmesi gerekmektedir.

İSKÂN : Yapılan yapının bitmesi nedeni ile oturulmak için alınan yapı kullanım izine denir.

İSKAN BELGESİ : Yapımı tamamlanan binalar için oturulabilir izninin alındığı belgeye verilen isimdir.

İSTİMLAK :Özel mülkiyete ait olan taşınmaz malların kamu yararı için satın alınmasının ardından yol, metro, park, geçit, hızlı tren gibi kamuya hizmet alanlarının inşa edilmesini betimleyen terime denir. Bknz kamulaştırma

İŞGAL :Tapu kütüğünde kayıtlı iken malikinin istemi ile terkin edilmiş bir taşınmazın mülkiyetinin kazanılmasıdır (MK.707).

İŞTİRA HAKKI : Bir gayrimenkulü belirli bir süre içerisinde sahibinden satın alma hakkına verilen isimdir. Niteliği ile satış vaadine benzer, sözleşme noter huzurunda düzenlenir ve tapu kütüğüne şerh edilir.

İŞTİRAK HALİNDE MÜLKİYET  :Birden çok kişinin bir taşınmaz mal üzerinde pay oranları açıkça gösterilmeden malik olmaları anlamına gelmektedir. Tapu kütüğünde iştirak halinde malikler yazıldıktan sonra isimleri ortak bir paranteze alınarak, iştiraki doğuran olay verasette iştirak gibi yazılır. Bkz. Elbirliği Mülkiyeti.

İŞTİRAKİN FESHİ  :Miras veya diğer sebeplerle oluşan iştirak halinde mülkiyetin sona erdirilerek, hissedarlık (müşterek mülkiyet) esasına geçilmesi işleminin adıdır.

İTİRAZ  :Bir şeyin sonucunu kabul etmemek, başka türlü yapılmasını istemenin terim karşılığıdır. Kadastro tespitine itiraz:; Kadastro tutanaklarında belirtilen hususlara bu tutanaklar askı ilanına çıkarılıncaya kadar kadastro komisyonuna itiraz edilebilir. İtirazın mutlaka bir belgeye dayalı olması gerekir (Kad.K.9). Red kararına itiraz: Tapu sicil müdürlüklerince mevzuata aykırı görülen talepler yazılı bir kararla reddedilir. Bu redde karşı 30 günlük süre içerisinde müdürlüğün bağlı bulunduğu Tapu ve Kadastro Bölge Müdürlüğüne itiraz edilebilir. Bu karara karşı da Genel Müdürlüğe itiraz edilebilir.

İVAZSIZ İNTİKAL : Bedelsiz ve karşılıksız olarak sahip olunan herhangi bir malın tapuda gerçekleşen işlemleri için kullanılan terimdir.

İYİNİYET  :Bir hakkı elde edebilmek, kazanabilmek için kötüniyetli olmamaktır. Medeni Kanun aksi kanıtlanmadıkça herkesi iyiniyetli saymıştır (MK.2).

İZALE-İ ŞUYU  :Ortaklığın giderilmesi anlamında,birden çok kimse adına elbirliği veya paylı mülkiyet şeklinde kayıtlı bulunan taşınmaz mallar taksimi konusunda hissedarların anlaşamaması halinde, mahkeme kararı ile taşınmaz malın ihaleyle satılmasıdır.

J

JAKUZİ :  Suyu güçlü bir burgaç gibi döndürerek vücuda masaj yapan banyo küvetine denir.

JALUZİ :  Şerit biçiminde ince metal ya da plastik levhalardan yapılmış, tül perde işlevi gören, dışarıdan görülmeksizin dışarıyı görmeyi sağlayan bir pencere kapama düzeninin terim karşılığıdır.

JEO : Yer.

JEOLOJİ : Yerbilim.

K

KAÇAK KAT : Devam eden bir projede yapı ruhsatı alınmadan izinsiz olarak inşa edilen fazla katlar için halk arasında kullanılan terimdir.

KADASTRO : Tapu sicil belgesi çıkarmak için bir ülkeye ait olan arsa, arazi, mülk gibi taşınmazların alanlarını, değerlerini ve sınırlarının ve hukuksal durumlarını devlet tarafından bilinmesi, plana ve kayda bağlanması anlamını taşıyan terimdir.

KADASTRO ÇAPI : Bir parsele ait olan bilgileri, diğer parsellerle olan sınırlarını ve parsel içerisindeki tesisleri belirleyen belgeye verilen addır.

KADASTRO MÜDÜRLÜĞÜ  :Memleketin kadastral topografik haritasına dayalı olarak taşınmaz malların sınırlarını arazi ve harita üzerinde belirterek hukuki durumlarını tespit etmek ve bu suretle tapu sicilini kurmak, ve harita üzerindeki fenni değişiklikleri takip etmekle görevli kamu idaresidir.

KADASTRO PARSELİ :Kadastro Kanununa göre kadastro adalarının içerisinde yer alan bağımsız parsellerdir.

KÂGİR : Beton, yığma taş ya da tuğla gibi malzemelerle yapılan yapılara verilen isimdir. Dış duvarları, beton ve tuğla ile kaplı olan yapının, yer ve çatısı ahşap kaplamadır.

KAİN :Mevcut, bulunan demektir. Ör/…mahallesinde kain …parsel numaralı taşınmaz mal…

KAKS : Açılımı Emsal ve katlar alanı katsayısı. Bodrum kat, asma kat ve çatı arasındaki alanlar dahil yapının inşa edilen tüm katlarının toplam alanına bina inşaat alanı denir.

KAMU ORTA MALI  :Mera, yaylak, kışlak gibi kamunun yararlanmasına tahsis edilen aşınmaz mallardır.

KAMULAŞTIRMA : Devlet veya kamu tüzel kişlerince, kamu yararının gerektirdiği hallerde, karşılığını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamı veya bir kısmına el konulması veya üzerinde irtifak hakkı tessis etdilmesi işlemidir.

KANUNİ İPOTEK  :Kurulması bir kanun hükmü tarafından öngörülmüş ipoteğe denir. Satış, taksim, ölünceye kadar bakma akdi gibi bazı işlemlerde kanuni ipotek kurulması istenebilir.

KANUNİ MİRASÇILAR :Medeni Kanun tarafından öngörülmüş mirasçılar (MK.495 vd.)

KANUNİ ŞUFA  :Kanunun öngördüğü şufa hakkına denir. Bir taşınmaz mala hissedar olanların birbirlerinin hisselerine karşı kanuni şufa hakları bulunmaktadır. Kanuni şufa hakkının tapu siciline şerhine gerek bulunmaz. Kişinin hissedar olması şufa hakkına sahip olması için yeterli görülür.

KAPALI BALKON : Üstü ve yanları örtülü, önü ise açık olan balkon.

KAPARO : Hizmet veya taşınır, taşınmaz mal almak için gereken toplam maddi bedel tutarının ödemesi için geçici süreli satışa açık kurumu kapalı bir şekilde kapora veren kişiye rezerve etme işlemi için yapılan ön ödemeye verilen genel addır. Gibi kamunun ortak kullanımı ihtiyacına hizmet verme amacıyla ilgili kanun hükümlerinin uygulanması işlemidir.

KARTEKS :Mal sahibi isimlerinin tutulduğu kartlara denir. Mal sahibi sicili yerine belli bir süre tutulmuştur, bilgilerin bilgisayar ortamında tutulmaya başlanmasıyla uygulaması kalkmıştır.

KARTONPİYER : Yapıları kabartmalarla bezemek için, çoğu zaman duvar ve tavan arakesitleri ile tavan göbeklerinde kullanılan sertleştirilmiş mukavva veya kıtıklı alçıya denir.

KAT BAHÇESİ : Bir binada bağlı bulunduğu kata hizmet edecek şekilde planlanmış ve tapuda bir bağımsız bölüme ya da bölümlere eklenti olarak gösterilen mekâna verilen addır.

KAT İRTİFAKI  :Bir arsa üzerinde yapılmakta veya ilerde yapılacak olan bir veya birden çok yapının bağımsız bölümleri üzerinde, yapı tamamlandıktan sonra geçilecek kat mülkiyetine esas olmak üzere, o arsanın maliki veya paydaşları tarafından arsa payına bağlı olarak kurulan irtifak hakkına kat irtifakı denir.

KAT KARŞILIĞI ANLAŞMASI : Taraflar arasında şekil, biçim adet (yüzde ) karşılığı bedel ödemeksizin Tapu Sicil Müdürlüğü’nce senet altına temlik şekline denir.

KAT MALİKİ : Kat mülkiyeti hakkına sahip özel ya da tüzel kişilere verilen addır.

KAT MÜLKİYETİ  :Tamamlanmış bir yapının bağımsız bölümleri üzerinde, o gayrimenkulün maliki veya ortak malikleri tarafından kat mülkiyeti kanunu hükümlerine göre kurulan bir mülkiyet türüdür. Kat mülkiyeti dikey kat mülkiyeti ve yatay (yaygın) kat mülkiyeti olarak ikiye ayrılır.İskan alındıktan sonra kat irtifakından, kat mülkiyetine geçiş yasal zorunluluk olmaktadır.

KAT MÜLKİYETLİ TAPU : İnşaatı tamamlanmış bir binanın kat, işyeri, mahzen, mağaza, depo gibi başlı başına kullanmaya elverişli alanlar üzerinde kurulan ve ortak yerlerle bağlantılı özel mülkiyet hakkı olarak kullanılan terimdir.

KAT YÜKSEKLİĞİ : Döşeme üstünden bir üst katın döşeme üstüne olan uzaklığına denir.

KATILMA REJİMİ  :Eşler sözleşme ile hiçbir mal rejimini seçmemişlerse Medeni Kanun gereği eşler arasında uygulanacak yasal mal rejimidir (MK.218).

KAYITLI DEĞER :Emlak Vergisi Kanuna göre belirlenmiş değere üzerinden geçen her yıl için yeniden değerleme oranı uygulanarak bulunan değerdir. Bu değer pek çok tapu işleminde harca esas değerdir. Taraflarca beyan edilen değerin bu değerden aşağı olmaması gerekir.

KAYNAK HAKKI :Başkasının arazisinde kaynayan sudan yararlanmak hakkına denir.

KAYYIM  :Belli bir işin yapılması veya belli bir olayda kişinin temsil edilmesi için mahkemece tayin edilen temsilci anlamına gelir. Gerçek veya tüzel kişiler için kayyım tayin edilebilir. Genelde veli ile küçük, vasi ile kısıtlı arasında menfaat çatışması bulunduğunda veya tüzel kişilerin yöneticileri hakkında sorunlar yaşandığında kayyım tayin edilir.

KAZAİ :Yargısal, mahkemeyle ilgili demektir. Kaza mercii: Yargı yeri, mahkeme.

KENTSEL DÖNÜŞÜM : Olası bir deprem, sel, heyelan gibi doğal afetlere karşı riskli bulunan bölgelerdeki eski ve yıpranmış olan binaların yerlerine sağlıklı ve güvenli yaşam alanlarının oluşturulması ve doğal afetlerin önüne geçilmesi için yapılan yenilenmeye denir.

KESİNLEŞME ŞERHİ  :Mahkeme ilamlarının tapu sicilinde infaz edilebilmesi için arananır. Bu şerh ilamın kesinleştiğini belirtir nitelikte kararın altına not düşülerek yazılmaktadır. Mahkeme başkanı veya hakimi tarafından imzalı ve mühürlü olması gereklidir. Kadastro tespitlerinin kesinleşmesi:;Kadastro tahdit ve tespitleri 30 gün süreyle askı ilanına çıkarılmaktadır. 30 günlük süre geçtikten sonra dava açılmayan kadastro tutanaklarına ait sınırlandırma ve tespitler kesinleşmektedir. Kesinleşen tutanaklar kadastro müdürü tarafından onaylanarak tapu kütüğüne tescil edilir (Kad.K.12).

KIYI KENAR ÇİZGİSİ  :Deniz, tabii ve suni göller ve akarsularda, kıyı çizgisinden sonraki kara yönünde su hareketlerinin oluşturduğu kumluk, çakıllık, kayalık, taşlık, sazlık, bataklık ve benzeri alanların doğal sınırıdır (Kıyı K.4).

KİRA ÇARPANI : Bir gayrimenkulün kendini amorti ettiği ay sayısıdır. Gayrimenkul değeri kira bedelleri ile kaç ay sonra geri kazanılıyorsa o gayrimenkulün kira çarpanı olarak tanımlamaktadır.

KİRA GELİR VERGİSİ : 2012 yılından bu yana ev ya da iş yerlerini kiraya veren kişiler gelirlerini bildirmek zorundadırlar. Kiradan elde edilen gelire göre kira gelir vergisi mülk sahibinden tahsil edilir.

KİRA KONTRATI : Ev sahibinin kiraya verdiği mülkü kullanma ve yararlanma hakkını kiracıya bırakması, kiracının da bunun karşılığında kira bedeli ödemeyi kabul ettiği sözleşmeye verilen addır.

KİRA STOPAJI : Kiraya verilmiş olan iş yerlerinin kira bedelleri üzerinden kesilen vergiye denir.

KİRA ŞERHİ : Uzun dönemli kiralama işlemlerinde mülk sahibi ile kiracı arasında imzalanan kira sözleşmesinin tapu kütüğünün şerhler bölümüne işlenmesi için kullanılan terime denir.

KİRACI : Mülk kiralama işlemlerinde bir bedel karşılığında mülkü kiralayan kişidir.

KOMİSYON :Alıcı ve satıcı arasından aracılık hizmeti vererek, buna karşılık belirli oranlarda alınan hizmet bedelidir.

KONKORDATO :Borçlunun alacaklılarıyla anlaşmak suretiyle mahkeme kararıyla giriştiği bir tasfiye yoluna denir. Borçlarını ödeyebilmesi için borçluya verilen süre tapu kütüğüne şerh edilmekte ve bu şerh bulundukça malikin bu taşınmaz üzerinde tasarruf hakkı bulunmaz.

KONTROL :Kadastro çalışmaları hukuki ve teknik açıdan tasarruf ve fen kontrol elemanları ve kontrol mühendisi tarafından kontrol edilir (Kad.K.8). Tapu fen işlemleri de kontrol mühendisi tarafından kontrol edilmektedir. (Bkz. Tescile Konu Harita ve Planlar Yönetmeliği). Tapu sicil müdürlüklerinde ise her gün yapılan akit ve tesciller Müdür veya görevlendireceği bir memur tarafından kontrol edilmektedir (TST.38).

KONUT DEĞERLEME UZMAN I: Gayrimenkul değerleme kuruluşu tarafından konut değerlemesi yapmak üzere tam zamanlı olarak istihdam edilen veya sözleşme imzalamak suretiyle kuruluşa dışarıdan konut değerlemesi hizmeti sağlayan, gayrimenkul değerlemesi alanında en az 1 yıllık tecrübesi bulunan ve Kurulca verilen Konut Değerleme Lisansına sahip olan gerçek kişileri İfade eder.

KONUT DOKUNULMAZLIĞI : Belirli hukuki izinler olmadan kişilere ait olan mülklere girilmemesi, mülkte arama yapılamaması ve eşyalara el konulamaması faaliyetlerini ifade eden terimdir.

KONUT KREDİSİ : Ev sahibi olmak isteyen kişilere, satın alınacak mülke ipotek koyulması şartıyla ya da garantörler aracılığıyla bankaların sağladığı kredi türüne denir.

KONUT KREDİSİ YAPILANDIRMASI :Ev sahibi olmak için çekilen ev kredisinin ödeme planlarının yan faizlerle yeniden düzenlenmesi işlemi için kullanılanılır.

KONUT SİGORTASI : Evlerin ya da ev içerisindeki eşyaların herhangi bir doğal afet durumunda güvence altına alınma işlemi yapılan sigorta türüne verilen addır.

KOORDİNELİ ÇAP : Kadastro pafta üzerinde ilgili parselin koordinatlarının bulunduğu vesikaya denir.

KOT : Binanın temeli ile zemini arasındaki yüksekliğe verilen isimdir.

KOT FARKI :Binanın yapılacağı parselin bulunduğu köşe noktaları ile yapılacak olan binanın bulunduğu köşe noktalarının gösterildiği plana verilen isimdir.

KÖY YERLEŞİM ALANI :Belediye ve mücavir alan sınırları dışında kalan köy ve mezraların toplu olarak bulunduğu yerlerde mevcut binaların en dışta olanlarının dış kenarlarının 100 m. Dışından geçirilecek bir çizginin içinde kalan ve sınırları İl İdare Kurulunca karara bağlanan alanlardır. (19 Sy. Yönerge m11)

KROKİ : Bir bölgenin veya parselin üzerindeki yapı ve tesisleri de gösterecek şekilde bir altlığa yaklaşık biçimde çizimi.

KURU MÜLKİYET :Taşınmazın üzerinde kullanma ve ondan yararlanma hakkı bulunmadan sahip olmak demektir. Mülkiyet; kuru mülkiyet ve intifa hakkı olmak üzere ikiye ayrılır. Kuru mülkiyetin değeri taşınmazın değerinin 1/3’üdür. Kuru mülkiyete çıplak mülkiyet de denir. Kuru mülkiyet sahibi taşınmazı kiraya veremez. İntifa hakkı sahibi kiraya verebilir.

KUVVETLENDİRİLMİŞ ŞAHSİ HAKLAR  :Şahsi hakların tapu sicilinin şerhler (veya beyanlar) sütununa yazılması suretiyle ayni haklara benzer bir hal alıp, herkese karşı sürülebilmesidir.

KÜTÜK : Arazi, bağımsız bölüm, müstakil ve daimi irtifaklar ile bunların üzerinde kurulabilen hakların yazıldığı büyük boy defterlere denir. Tapu kütüğü, kat mülkiyeti kütüğü gibi.

L

LEBİDERYA : Kesintisiz deniz manzaralı daireye denir.

LOFT DAİRE : Geniş ve yüksek tavanlı, minimum duvara ve kapıya sahip olan yapılar olarak tanımlanabilecek bu dairelerde, küçük bir asma kat özelliği de bulunmaktadır. Yurtdışında endüstriyel kullanımdaki eski depo ya da fabrika gibi yerlerden yaşam yerlerine dönüştürülmüştür.

LÜKS : Bir dairenin en temel öğeler dışında, konfora yönelik daha fazla detaylarla donatılmış olması.

M

MABAAT (EK) SAYFA : Bir taşınmaz malın kayıtlı olduğu kütük sayfasının bölümlerinden herhangi birisinin dolması sebebiyle, o mahalle veya köyün son kütüğünün ilk boş sayfasının, dolan sayfanın devamı olarak açılması gerekir. İşte bu sayfaya mabaat (ek) sayfa denir.

MAHCUR :Kısıtlı, kendi adına işlem yapabilmesi, fiil ehliyeti sınırlanmış kişi anlamındadır. Vesayet altındaki kişiler mahcur sayılır.

MAHZURLU : Herhangi bir işlem veya uygulamaya elverişli olmayan anlamındadır.

MAL AYRILIĞI  :Evlenme sırasında veya evlilik birliği kurulduktan sonra eşler arasında yapılacak sözleşme ile kararlaştırılan ve eşlerin mal varlıklarının tamamen bir birinden ayrı olduğu bir mal rejimidir (MK.242).

MAL ORTAKLIĞI  :Ortaklığa giren malların mülkiyetine eşlerin elbirliği ile (iştirak halinde) sahip oldukları bir mal rejimidir (MK.256).

MAL REJİMLERİ  :Evlilik birliğinin sona ermesi halinde eşlerin mallarının nasıl paylaşılacağını öngören kanunla veya sözleşme ile kabul edilmiş sisteme denir. Edinilmiş mallara katılma rejimi, mal ayrılığı, paylaşmalı mal ayrılığı ve mal ortaklığı olmak üzere dört mal rejimi bulunur.

MANTOLAMA : Kışın soğuk havaların evin içine geçmesini engelleyen, evdeki sıcaklığı sabit tutan ve ev sahiplerine maddi anlamda tasarruf sağlatan sistem için kullanılan terimdir.

MECELLE  :Medeni Kanundan önce özel hukuk ilişkilerini düzenleyen, Osmanlı Devleti zamanında yürürlükte bulunan ve Medeni Kanunun yürürlüğe girdiği 1926 yılında kalkan kanunda verilen addır.

MENKUL  : Bir yerden başka bir yere taşınabilen, taşınır demektir.

MERA  : Bir veya birkaç köy veya beldenin hayvanlarını otlatmaları veya otundan yararlanmaları için tahsis edilen veya eskiden beri bu amaçla kullanılagelen araziye denir. Tapu kütüğüne değil, kamu orta malları siciline tescil edilir. Mera vasfı değişmedikçe, özel mülkiyete konu olmaz, zamanaşımı ile kazanılamaz.

MERCİİ :Makam, kamu idaresi demektir. Yetkili mercii: Yetkili makam

MERHUN :Rehnedilen maldır.

MER’İ  :Yürürlükte olan, geçerli bulunan demektir.

MERKEZİ ISITMA : Bir binanın çeşitli bölümlerinin, bir merkezden borularla sevk edilen sıcak su veya buharla, ya da kanallarla sevk edilen sıcak hava ile ısıtılma sistemine denir.

MERKEZİ YERDE : Bir gayrimenkulün, bulunduğu semt veya kentin merkezi sayılan bölümüne; çarşı, pazar ve ulaşım araçlarına yakın olması. Prim yapan bir lokasyonda olması durumu.

MESİRE ALANI : Şehir içerisinde doğa ile iç içe bulunan alanları gerekli teknikler ile donatarak turistik bir yer haline gelmesini ve şehirde yaşayan insanların eğlenmesini, dinlenmesini, iyi vakit geçirmesini sağlayan, şehri güzelleştiren alanlara verilen addır.

METROPOLİTAN ŞEHİR : Belli bir büyüklüğü olan şehir. Mesela nüfusu bir milyonu aşan şehirler gibi.

METROPOLİTEN AKTİVİTE ALANLARI : İmar planlarında belirlenen konut, ticaret alanları, depo, iş hanı, mağaza gibi yapıların bulunduğu yerlerdir. Bu alanların zemin katlarına ev yapılmasına izin verilmemektedir.

METRUK :Terkedilmiş yer.

MEVAT ARAZİ  :Kimsenin tasarrufu altında bulunmayan ve kamunun yararına terk ve tahsis edilmemiş, boş yerler mevat arazi dir.

MEVCUT TEŞEKKÜL : Bir yapı adasında inşa edildiği tarihte geçerli olan ve belirtilen hükümlere aykırı olmayan, hali hazırda o bölgede uygulanması gereken plan hükümlerine göre ilgili değişikliğin yapılması için korunma altına alınan yapılara verilen addır.

MEVKİİ  :Köylerde bulunan arazilerin o köy halkınca verilen mahalli isimlere göre bulunduğu yere denir. Mevkii isimleri de tapu kütüğüne kadastro sırasında kaydedilir.

MEZKUR :Sözü geçen, zikredilen anlamındadır.

MINTIKA :Bölge, yer, yetki alanıdır.

MİRAS :İnsanların ölümü halinde kanunda belirtilen mirasçılarına, intikal eden hak ve borçların bütünüdür.

MİRAS ORTAKLIĞI : Ölümle birlikte mirasçıların mirasa iştirak halinde (elbirliği şeklinde) malik olmaları durumudur.

MİRASÇI NASBI  :Miras bırakanın vasiyetname düzenleyerek kanuni mirasçılarına ek olarak başka kimseleri de kendisine mirasçı atamasına mirasçı nasbı denir. Bu şekilde atanan mirasçıya ise mansup (atanmış) mirasçı denir.

MİRASÇILIK BELGESİ :Mirasçılara mahkemece verilen ve mirasçı olduklarını gösteren, aksi sabit oluncaya kadar geçerli belgeye denir. Veraset senedi. (MK.598).

MİRASIN İNTİKALİ :Tapu sicilinde kayıtlı malikin ölümü halinde, mülkiyet hakkının mahkemeden alınmış veraset senedinde belirtilen mirasçılarına Medeni Kanunun hükümlerine göre intikal suretiyle tescili işlemine mirasın intikali denir. Esas itibariyle miras, murisin (miras bırakanın) ölümü anında tescilsiz olarak mirasçılarına geçmiş sayılır. Tapu sicilinde yapılan işlem, hak doğrucu olmayıp şekli bir işlemdir. Miras iştirak halinde veya müşterek mülkiyet olarak mirasçılar adına tescil edilebilir, müşterek mülkiyet olarak tescil edilebilmesi için tüm mirasçıların veya vekillerinin tapu sicil müdürlüğüne gelerek talepte bulunmaları gerekir.

MİRASIN REDDİ  :Bir mirasçının, kanun hükümlerine göre kendisine intikal edecek miras payını istemeyip, miras bırakanın ölümü tarihinden itibaren üç ay içersinde sulh hukuk mahkemesine başvurarak mirası reddetmes durumudur.

MİRASIN TAKSİMİ  :İştirak halinde mülkiyet olarak mirasçılara intikal etmiş olan miras malların mirasçılar arasında paylaşılması işlemidir. Bu sözleşmenin tapu sicil müdürlüğünde yapılması şart olmayıp, noterde de yapılabilir.

MİRASTAN FERAGAT : Miras hakkından vazgeçmeye denir.

MİRASTAN MAL KAÇIRMA (MURİS MUVAZAASI) :Mallarını miras olarak bırakacak kişinin mirasını yasal mirasçılarına değil de başka bir kişiye bırakma işlemine verilen addır.

MİRİ ARAZİ : Mülkiyeti devlete ait, intifa hakkı başkalarına verilmiş olan hazine arazilerine verilen isimdir.

MÖBLELİ : İçinde eşyası bulunan daire.

MUAYYEN MAL VASİYETİ : Miras bırakanın belli bir mal veya hakkı vasiyetname ile bir başkasına bırakmasıdır. Bu şekilde kendisine bir mal bırakılan kimseye ise musaleh (vasiyet alacaklısı) denir.

MUHDESAT : Bir arazi üzerinde arazi sahibinden bir başkasına ait bulunan yapı veya ağaç demektir. Ege bölgesindeki zeytin ağaçları muhdesata örnektir.

MUKATA :Vakıf arazi üzerindeki bina, ağaç ve benzeri muhdesat karşılığında zemin hakkı olarak her sene vakfa ödenen paraya denir.

MUKATALI VAKIF :Kuru mülkiyeti vakfa kullanma hakkı kişilere ait vakıf demektir.

MUKAYYET :Kaydedilmiş, tescilli anlamındadır.

MUKTEZA (TALİMAT) : Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinin belli bir talep ve konuya ilişkin olarak tereddüt ettikleri hususları bölge müdürlüğü veya bölge müdürlüğü kanalıyla Genel Müdürlüğe intikal ettirmeleri sonucu bölge müdürlüğü veya Genel Müdürlükçe verilen ve sorulan hususun nasıl çözüleceğini izah eden talimata denir.

MUSALEH :Vasiyet alacaklısıdır. Bkz. Muayyen mal vasiyeti.

MUTASSARRIF :Tasarruf eden, kullanan anlamındadır.

MUVAFAKAT : Uygun bulma, kabul etme, razı olma, olur deme durumudur.

MUVAFAKATNAME : Gerekli durumlarda herhangi bir konuda kişiden izin alındığına dair belgenin verilmesi işlemi için kullanılan terimdir.

MUVAKKAT ŞERH  :Bir taşınmaz mal üzerinde ayni bir hak iddia edene hakkını ispat edebilmesi için veya bir tapu işlemi yaptıracak olanın eksik belgesini tamamlayabilmesi için kendisine süre verilerek kesin tescil yapılıncaya kadar yapılan geçici tescile denir. (Bkz. Geçici Şerh)

MUVAZAA  :Gerçek ismi ve niteliği saklanarak, başka bir isim altında üçüncü kişileri aldatmak için göstermelik olarak yapılan işleme denir. Örnek; Bağışlandığı halde satış gibi gösterilmesi.

MUVAZAALI SATIŞ: Gerçek ismini ve niteliğini saklayarak, başka bir isimle üçüncü bir kişiyi kandırmak amacıyla göstermelik olarak yapılan işleme verilen isimdir.

MÜCAVİR ALAN  :İmar mevzuatı bakımından belediyelerin kontrol ve sorumluluğu altına verilmiş olan alanlardır. Mücavir alan sınırları belediye meclisi veya il idare kurulu kararı ile belirlenir ve bakanlıkça onaylanır. Mücavir alanın belediye sınırına bitişik olması gerekmez. Bu alan köyleri de ihtiva edebilir (İmar K.45).

MÜDDET :Süre, zaman.

MÜFREZ PARÇA :İfraz sonucu oluşan parçanın adıdır.

MÜFREZ TARLA : Tapu kütüğüne kayıtlı olan bir taşınmazın bölünmesiyle meydana gelen, bütününden ayrılmış parçaya verilen isimdir.

MÜKELLEF MİRASÇI NASBI  :Bir kimsenin vasiyetname veya miras mukavelesi ile mirasçı tayin ettiği kimseyi, mirası bir başkasına nakletmek borcu altına koymasıdır. Taşınmazla ilgili mirasçı nasbı (atanması) tapu kütüğüne şerh edilir (MK.521).

MÜKELLEFİYET  ::Gayrimenkulün aleyhine tesis edilmiş yükümlü­lüklerin genel ismidir. Örneğin, Gayrimenkul mükellefiyeti.

MÜLAHAZAT  :İpotekte ipotekle ilgili ayrıntıların ilave şeklinde yazıldığı “Düşünceler sütununun” Osmanlıca adına denir.

MÜLK ARAZİ  :Mülkiyeti gerçek ve tüzel kişilere ait arazi anlamına gelmektedir. Bilineceği üzere miri arazide sadece yararlanma hakkı gerçek ve tüzel kişilere aittir.

MÜLKİYET  :Medeni Kanun, taşınır ve taşınmaz eşyayı niteliklerine uygun bir mülkiyet düzeni içinde sınıflandırmış ve ona göre hükümler getirmiştir. Medeni Kanunun 704-761. maddeleri taşınmaz mülkiyetini, 762-778. maddeleri menkul mülkiyetini düzenlemiştir. Mülkiyet hakkı; ona sahip olana, hakkın konusu olan eşya üzerinde, kanunun çizdiği sınırlar içinde dilediği gibi tasarruf etmek yetkisini veren en geniş ayni haktır. Anayasanın mülkiyet hakkını düzenleyen 36. maddesi şöyledir: “Herkes mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.\”\” Mülkiyet hakkı; sahibine, mülkiyet konusu şeyi (eşyayı) elinde bulundurma (zilyetlik), kullanma, şeklini değiştirme, eşyanın ürün ve gelirinden yararlanma, eşyayı ayırma (ifraz), eşya üzerinde hukuki ve maddi tasarrufta bulunma (onu başkasına devir ve tüketme) gibi haklar verir. Fakat bununla beraber, mülkiyet hakkı malike külfetler de yüklemektedir. Örneğin, vergilerini ödemek gibi. Kısa tanımı ile mülkiyet; Sahibine hakkın konusu mal üzerinde kullanma, yararlanma, tasarruf ve onu tüketme gibi en geniş yetkileri veren ve bir kısım ödevler (vergi gibi) yükleyen, herkese karşı ileri sürülebilen mutlak bir ayni haktır.

MÜLKİYETİN ASLEN İKTİSABI  :Daha önceki malikin iradesine dayanmadan mülkiyetin kazanılmasına denir. Örneğin; zamanaşımı, işgal, yeni arazi oluşumu.

MÜLKİYETİN DEVREN İKTİSABI   :Daha önceki malikin olumlu iradesine ve çoğunlukla hukuki bir ilişkiye (akde) dayalı olarak mülkiyeti devralarak kazanmaya denir. Örneğin; satış, bağış, trampa gibi.

MÜLKİYETTEN BAŞKA  AYNİ HAKLAR  : Eşya üzerinde malikinden başka üçüncü kişiler yararına kurulabilen ve sahibine hakkın konusu olan şeyde genelde yararlanma veya sattırarak paraya çevirme yetkisi veren, herkese karşı ileri sürülebilen haklara denir. Örnek; irtifak hakları, gayrimenkul mükellefiyeti ve rehin hakları.

MÜNAKALE: Tapu kütüğünde yapılan tescil işlemine verilen isimdir.

MÜRURU ZAMAN : Bir hakkın kazanılması veya kaybedilmesi için geçmesi gereken hukukça öngörülmüş süre anlamına gelir. Gayrimenkul hukukunda; adi zamanaşımı ve fevkalade zamanaşımı olmak üzere iki türü vardır.

MÜSECCEL :Tescilli, tescil edilmiş olan demektir.

MÜSTAKİL TAPU : Bir kişinin kendi başına sahip olduğu belgeye denir.

MÜSTAKİL VE DAİMİ HAK : Başkasına devri ve mirasçılara intikali yasak veya izne tabi olmayan, en az 20 yıl veya daha fazla süre için kurulmuş ve tapu kütüğünde ayrı bir sayfaya bir gayrimenkul gibi tescil edilmiş üst hakkı, kaynak hakkı gibi irtifak haklarına denir.

MÜSTENİDAT  :Dayanak belge. Vekaletnamelerde vekalet yetkisinin dayandığı, tevkil yetkisini, içeren müvekkil tarafından verilmiş vekaletnameye denir.

MÜŞTEMİLAT : Ana Binaya Yapılan Eklenti yerleri. Örneğin: Danışma, güvenlik gibi.

MÜŞTEREK ALAN : Ortak kullanılan alandır. Örneğin apartman sahanlığı müşterek alandır. Sığınak müşterek alandır.

MÜŞTEREK MEDHAL :Sosyal tesis, ticari mahal, yüzme havuzu, tenis kortu, ısı merkezi gibi taşınmaz mal veya bağımsız bölümler başka parsel veya bağımsız bölümlerin ortaklaşa kullanılan yeri olarak ayrılabilir. Eski tapu sicil nizamnamesi bu durumu müşterek methal adını vermiştir ancak yeni tapu sicil tüzüğü 26. Maddesinde ortaklaşa kullanılan yer tabirini kullanmıştır. Ortaklaşa kullanılacak yerin tapu kütüğünün mülkiyet sütununa şahıs isimleri değil yararlanacak taşınmazların ada ve parsel numaraları yazılır

MÜŞTEREK MÜLKİYET :Birden çok kimsenin bir taşınmaz mala hisseli olarak sahip olmalarına müşterek mülkiyet denir. Müşterek mülkiyette, tapu kütüğünde her bir hissedarın hissesi isminin karşısında 1/3, 2/5 gibi gösterilir. Bkz. Paylı mülkiyet.

MÜŞTEREK TAPU : Birden fazla kişinin sahip olduğu ya da miras sebebiyle sahip olunan tapu çeşididir.

MÜTEKABİLİYET :Karşılıklılık anlamındadır. Mukabele-i Bilmisil Kanuna göre mütekabiliyet ilkesi: Yabancı ülkelerde Türk vatandaşlarına olumlu veya olumsuz nasıl bir uygulama yapılıyor ise o ülkenin Türkiye’deki vatandaşlarına aynı uygulamanın yapılması ilkesidir. Bir yabancı uyruklunun Türkiye’de bir tapu işlemi yaptırabilmesi için onun ülkesinde Türklerin de aynı tapu işlemini yaptırabiliyor olması gerekir

MÜTEMMİM CÜZ : Bir binayı tamamlayan ve bütünleyen, binanın olmazsa olmaz parçalarına verilen isimdir. Yerel adetlere göre asıl şeyin temel unsuru olan ve o şey yok edilmedikçe, zarara uğratılmadıkça veya yapısı değiştirilmedikçe ondan ayrılmasına olanak bulunmayan parçadır (MK.684). Örneğin; bir evin kapısı, pencereleri, çatısı, kazan dairesi, jeneratörü, yangın merdivenleri gibi.

MÜTESELSİLEN : Zincirleme olarak ardarda sorumluluk demektir. Alacaklının alacağını borçlulardan dilediğine başvurarak isteyebilme hakkına denir.

MÜTEVELLİ :Bir vakfı yönetmekle görevlendirilen kişi veya kişilere denir.

MÜZEKKERE :Adli makamlarca idari makamlara yazılan yazıya verilen isimdir. Adli makamlar bir hususun yerine getirilmesini veya bazı belgelerin gönderilmesini müzekkere ile isterler. Ör/ İhtiyati tedbir müzekkeresi, haciz müzekkeresi

N

NASBI : Bir kimsenin vasiyetname veya miras mukavelesi ile mirasçı tayin ettiği kimseyi, mirası bir başkasına nakletmek borcu altına koymasıdır. Taşınmazla ilgili mirasçı nasbı (atanması) tapu kütüğüne şerh edilir (MK.521).

NAZIM PLANI : Bir kentin haritaları üzerine çizilen ve arazi parçalarının kullanış biçimleri ile başlıca bölge tiplerini belirten, yani kentin gelecekte alacağı biçimi gösteren plan.

NET KİRA :Kira sözleşmesinde eve ödenecek kira bedeli için belirtilen miktara verilen isimdir. Ev kiralarında net – brüt ayrımı yoktur ancak işyeri kiralarında net – brüt ayrımı yapılmaktadır.

NEV’İ : Türü, cinsi, vasfı. Tapu kütüklerinde bulunan nev’i hanesine taşınmazın bir vakıfla ilişkisinin olup olmadığı yazılmaktadır.

NİRENGİ :Ülke jeodezik ağına dayalı olarak arazide tesis edilen ve harita yapımında kullanılan, önceden bulundukları yerler hesaplanmış olan ana yer kontrol noktalarıdır

NİZAM : Binaların yan yana sıralanış düzeni; ayrık nizamda aralarında toprak parçası vardır; bitişik nizamda duvarları ortaktır.

O

ORMAN HARİTASI  : 6831 sayılı Orman Kanunu ve mevzuatına göre düzenlenen orman kadastro haritalarını içerir. (19 Sy. Yönerge m.10)

ORMAN KADASTROSU : Devlet ormanlarının, kamu tüzel kişiliklerine ait ormanların, özel ormanların ve bu ormanların içinde ve bitişiğinde bulunan her çeşit taşınmaz malların ormanlarla müşterek sınırlarının tayin ve tespit edilerek haritaya bağlanması işlemine denir.

ORMAN SINIRI (OTS) : Orman ile orman olmayan araziler arasındaki sınıra denir. Bu sınır orman kadastro komisyonu veya kadastro elemanlarınca belirlenir. Bu sınırlara sınır taşları dikilir ve bir tutanakla haritaya bağlanır.

ORTAK ALAN : Kat mülkiyeti olan yapıların bağımsız bölümleri dışında kalan, ortak bir şekilde koruma ve faydalanma amacıyla kullanılan yerlere verilen isimdir

ORTAK YERLER : Kat irtifakı veya kat mülkiyeti kurulmuş binalarda bağımsız bölümler dışında kalıp, korunma ve ortaklaşa kullanma veya faydalanmaya yarayan yerlere ortak yerler denir. Örnek; temeller, ana duvarlar, avlular, merdivenler, koridorlar, kalorifer, su, havagazı ve elektrik tesisleri gibi. Kat mülkiyeti kanunundaki ortak yerler ile Tapu Sicil Tüzüğünün 26. Maddesinde düzenlenen ortaklaşa kullanılan yer (müşterek methal) adlı kavramlardır. Bkz. Müşterek medhal.

OTOMASYON : Tapu ve kadastro bilgilerinin bilgisayar ortamına aktarılması suretiyle hizmetlerin tümünün bilgisayar yardımıyla vatandaşlara sunulmasına denir.

OTURMA HAKKI : Türk Medeni Kanunu’nda yer alan bilgiye göre kişiye herhangi bir konutta oturma yetkisinin verilmesine denir. Oturma Hakkı kişiye özel bir hak olmakla beraber başka birine devri söz konusu değildir.

OTURMA RUHSATI : İnşaat çalışmaları yeni biten ruhsatlı bir yapıda oturma işleminin yapılabilmesi için belediyeden alınan izin belgesine verilen isimdir.

Ö

ÖLÇEK : Bir harita veya çizimde görülen uzunluklarla bunların imlediği gerçek uzunluklar arasındaki oran.

ÖLÇÜ  :Kadastro parsellerinin sınırlarının belirlenmesi amacıyla günümüzde elektronik aletlerle yapılan ölçü işlemine denir.

ÖLÇÜ KROKİSİ : Kadastro arazisinin tüm ayrıntılarının, ölçüm değerlerinin ve ölçüm yapılan noktaların düzlem üzerine yaklaşık bir değerde kuzeye yönlendirilmiş olarak basılı kağıtlara yaklaşık biçimde çizilen krokilerin adıdır.

ÖLÜM KARİNESİ  :Bir kimse, ölümüne kesin gözle bakılmayı durumlar içinde ortadan kaybolmuş ise cesedi bulunamamış olsa bile, o yerin en büyük mülki amirinin emriyle nüfus kütüğene ölü kaydı düşürülür (MK.44). Bu duruma ölüm karinesi denmektedir.

ÖLÜME BAĞLI TASARRUF :Hüküm ve sonuç doğurması tasarrufu yapan kimsenin ölümüne bağlanmış işlemler bütünüdür. Ör/ Vasiyetname, miras sözleşmesi gibi.

ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİ : Kişi kendisine ölünceye kadar bakılması karşılığında mirasını mirasçılara ya da üçüncü kişilere bırakma hakkına sahiptir.  Kişi ile mirasçılar arasında hukuki yollarla hazırlanan belgeye verilen isimdir.

ÖN BAHÇE DERİNLİĞİ : Binanın ön yüzünden kendi parselinin ön sınırına kadar olan en yakın dik uzaklık.

ÖN CEPHE : Yapının yola bakan yüzüne denir.

ÖZEL İŞLEM VERGİSİ  :Deprem vergisi olarak da bilinmektedir. 26/11/1999 tarih 4481 sayılı Kanunla öngörülmüştür. Buna göre, harç alınan tüm tapu işlemlerinden her yıl için belirlenen maktu tutarda özel işlem vergisi alınmaktadır.

P

PAFTA : Arazilerin teknik usullere göre ölçülüp belli oranda küçültülerek bir altlığa çizilmiş haritasıdır. Pafta asılları Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün izni olmadıkça daire dışına çıkarılamaz. (B.Ö.H.Y.Y.106) Ancak gerektiğinde yeniden çizilebilir. (B.Ö.H.Y.Y.103)

PARSEL : Sınırları haritalarla belli edilmiş arazi parçasıdır. Bu harita kadastro haritası ise kadastro parseli, imar haritası ise imar parseli adı verilmektedir.

PARSELASYON : İmar parsellerinin içerisinde yol, park, yeşil alan, dinlenme alanı vb. kamu hizmetlerine ayrılan yerlerden birkaçını kapsayacak şekilde taşınmaz malları ayırma işlemine verilen isimdir. Parselasyon, şehir planlarının düzenli ve yararlı bir biçimde olmasını sağlar.

PAY : Hisse, Bir bütünün belirli bir kısmına denir.

PAY TEMLİKİ : İştirak halinde kayıtlı taşınmaz mallarda iştirakçilerden (mirasçılardan) birinin henüz belirli olmayan payını bir diğer mirasçıya satış veya bağış yoluyla devretmesidir.

PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI  :Eşler arasında bu yönde bir sözleşmenin imzalanmasından sonra edinilmiş olup, ailenin ortak kullanım ve yararlanmasına özgülenmiş mallar ile ailenin ekonomik geleceğini güvence altına almaya yönelik yatırımlar ve bunların yerine geçen değerlerin, mal rejiminin sona ermesi halinde, eşler arasında eşit olarak paylaşılmasını esas alan bir mal rejimidir (MK.250).

PAYLI MÜLKİYET : Birden fazla kişinin maddi  ve fiziki olarak bölünmemiş bütün mal üzerinde, birden fazla kişinin pay sahibi olduklarını betimleyen terimdir.

PLAN :Belli bir yerin bir ölçekte kuşbakışı çizimidir. Medeni Kanunun 719. maddesi anlamında \”tapu planı\”, bkz.tapu planı, tapu haritası.

PLANKOTE : Harita mühendisleri tarafından değişik ölçme yöntemleri ile mimari projeler için oluşturulan ve arazinin topografik yapısını gösteren harita türüne verilen isimdir.

POLİGON  :Nirengi ağına dayalı olarak arazide tesis edilen ve harita yapımında kullanılan, önceden bulundukları yerler hesaplanmış olan ikinci derecede yer kontrol noktalarıdır.

PORTİK  :Üstü örtülü ve önü sütunlarla çevrili olan galeriye benzeyen yapılara verilen isimdir. Günümüzde genel olarak alışveriş merkezleri ve mağazalar bu şekilde tasarlanmaktadır.

PREFABRİK EV:  Evin tüm parçalarının fabrika ortamında üretilmesinin ardından konutun yapılacağı arazi üzerine bu parçaların getirilmesi ve monte edilmesi ile ortaya çıkan ev türüne verilen isimdir.

R

RAKABE : Herhangi bir malın, taşınmazın ya da paranın sahipliğidir. Kuru mülkiyet ve tam mülkiyet gibi kavramlarını da anlam olarak kapsamaktadır.

RAYİÇ BEDELİ:  Taşınmazın güncel gayrimenkul satış değerlerine göre belirlenen en düşük alım-satım bedeli için kullanılan, pazar değeri anlamını da taşıyan sözcük için kullanılan terimdir.

RE’SEN : Kendiliğinden, herhangi bir talebe gerek olmaksızın, anlamıdadır.

RED :Tapu Sicil müdürlüğünde yapılan istemin mevzuata aykırı olması ya da ispat edilemeyip belgelenmemesi halinde müdürlükçe istemin yerine getirilmemesi, ve bunun gerekçeleri ile birlikte yazılı olarak istemde bulunanarak ilgiliye bildirilmesi işlemidir.

REHİN : Borçlunun, borcunu ödeyeceğine güvence olarak ve borcu ödediğinde geri verilmesi koşuluyla alacaklıya verdiği değerli eşya yada teminattır.

REHİN HAKKI :Bir borca karşılık bir malın teminat gösterilmesi işlemidir. Başka bir ifadeyle; borcun ödenmemesi halinde alacaklıya rehin konusu olan şeyi, icra kanalıyla sattırıp, satış bedeli üzerinden alacağını alma hakkı veren sınırlı bir ayni haktır. Gayrimenkul rehininin; İpotek, ipotekli borç senedi ve irat senedi şeklinde üç türü vardır

REKREASYON : Şehir düzenleme planlarında kişilerin eğlenmesi ve dinlenmesi için ayrılan alanlar için kullanılan terimdir. Rekreasyon alanları, kişi başına düşen belli bir büyüklükten az olmamak şartı ile tasarlanmaktadır

RENOVASYON : Yenileme, yenilenme yada proje çalışması demektir.

RESMİ SENET :Taşınmaz mülkiyetinin veya mülkiyetten başka ayni hakların kurulması ve devri için tapu sicil müdürlüğünde görevli bir memur tarafından düzenlenip, taraflar ve gerekiyorsa tanıklar tarafından imzalanan, müdürce imza ve mühür ile tasdik edilen resmi bir sözleşmedir.

RESTORASYON : Aslını bozmadan onarmaya denir.

RESTORATÖR : Fransızca’da resim veya heykelleri onaran kişileri tanımlamakta kullanılan bu sözcüktür. Türkçede ise anlam kaymasıyla ve restorasyon uzmanı anlamında kullanılmaktadır.

REZERVUAR : Sarnıç, hazne.

REZİDANS : Özellikle İstanbul, İzmir gibi büyük şehirlerde yaşayan insanların sıklıkla tercih ettiği birçok konforlu alanı içerisinde bulunduran lüks yapılara verilen isimdir.

RIZA-i FERAĞ :Bir kimsenin kendi rızasıyla, isteğiyle gelip, taşınmazını devretmek istemesi düzenlenen resmi senedi imzalayarak, alıcısı adına tescilini istemesidir. Kamulaştırmalarda malik kendi rızasıyla ferağ vermezse, mahkemeden karar getirilmesi gerekir. Bu karar malikin rızası yerine geçer.

RIZAİ TAKSİM : Bir gayrimenkule sahip olan birden fazla kişinin aralarında yaptıkları anlaşma ile ilgili taşınmazın bölüştürülme işlemine verilen adddır.

RÖPER :  İnşaat mahallinde yapılan nivelman ölçümlerine ve aplikasyonda kullanılacak olan yönlerin, kot noktalarının arazi üzerindeki yerini belirleyen betondan yapılmış ve ortasında bir demir çubuk bulunan toprak içerindeki parçalardır. Kazı alanı dışında bulunurlar ve üzerlerine kot ölçümleri yazılır.

RÖPERLİ KROKİ : Tapu Kadastro Müdürlüğü tarafından verilen, parselde bulunan yapının ölçümlerini ve net sınırlarını gösteren, yapı için gerekli ölçülerin bulunduğu plana verilen isimdir.

RÜCU  :Geri dönme demektir. Bağışta rücu şartı: Bağışı kabul edenin bağışı yapandan önce ölmesi halinde, taşınmazın mülkiyetinin bağışı yapana geri dönebilmesi şartına denir. Devletin sorumluluğunda rücu: Hazinenin ödediği tazminatın tamamını veya bir kısmını kusurlu tapu memurundan istemesidir.

S

SAHİBİNDEN :Bir mülkün, arada herhangi bir aracı olmadan, doğrudan doğruya sahibi tarafından satışa veya kiraya sunulması.

SALON :Dairelerde oturulan, misafir ağırlanan, toplantıların gerçekleştiği, kutlanacak etkinliklerin yapıldığı ve gösterilerin yer aldığı alandır. Genel olarak evin en geniş odasıdır.

SALON SALOMANJE :Kırma kapılar ile bölünmüş iki kanatlı ve geçişli salon anlamına gelir. Bir anlamda yemek odası ile oturma odasının gerektiğinde birleşmesi ve gerekmediği zamanlarda ayrılması amacı ile ahşap kapılar ile birbirinden ayrılabilen geniş iç içe salon demektir.

SANDIK ODASI : Genellikle penceresi olmayan, evdeki fazla eşyaların konulabileceği küçük oda.

SATIŞ VAADİ SÖZLEŞMESİ :Satışı yapılacak olan ev için belirlenen satış bedeline göre satıcının gayrimenkul satışını gerçekleştireceği, alıcının ise evin bedelini ödeyerek evi satın alacağını taahhüt ettiği belgeye verilen addır.

SELAMLIK :Eskiden büyük konaklarda erkeklerin bulunduğu ve erkek konukların alındığı bölüme denir.

SENETSİZ TESPİT : Kadastro yapılırken taşınmazın mülkiyetinin malik adına tespiti sırasında tapu kaydı, vergi kaydı gibi herhangi bir belgeye dayanmadan sadece muhtar ve bilirkişi beyanına göre tespitinin yapılmış olması işlemidir.

SERVİS GİRİŞİ : Büyük binalarda yan hizmetler için kullanılan ikinci derecedeki girişe denir.

SIFIR DAİRE :Yeni bitmiş ev, daire; hiç kimse tarafından kullanılmamış demektir.

SINIR DÜZELTME  :Parsellerin sınırındaki hatanın veya iki parsel arasındaki biçimsiz şeklin taşınmazın daha iyi kullanılabilmesi amacıyla düzeltilmesi işlemine denir.

SINIR İHTİLAFI  :Parselin sınırının nereden geçtiği yönünde zemin veya harita üzerindeki uyuşmazlığa sınır ihtilafı denir. Kadastro müdürlüğünden istenecek yer gösterme talebi, sınır düzeltme talebi veya mahkemede açılacak tespit davası ile bu ihtilaf çözümlenebilir. Sınır ihtilafları yönündeki gayrimenkul tecavüzlerinin kaymakamlık veya valiliklere başvurularak düzelttirilmesi de mümkündür (3091 Sy.K.).

SIRA  :Derecenin alt bölümüdür. İpotekte derece içinde sıra yer alır. Derecenin boşalması halinde sıra oluşabileceği gibi, mahfuz meblağın kullanılması ile de sıra oluşabilir.

SİCİL  :Defter ve kütük anlamına gelir. Nüfus sicili (MK.36, 41). Tapu sicili (MK.997). Tapu sicili ana ve yardımcı sicillerden oluşur.

SİCİL BÖLGESİ  :Her ilçenin idari sınırları bir tapu sicil bölgesidir. Tapu kütükleri bu sicil bölgesi içindeki mahalle veya köy esasına göre tutulur.

SİT ALANI : Sahip olduğu kültür ve tabiat alanı özellikleri nedeniyle korunması gereken alan, yapı ve bölge demektir.

SORUMLU DEĞERLEME UZMANI : Gayrimenkul değerleme kuruluşunun ödenmiş sermayesinde asgari %10 oranında pay sahibi olan, gayrimenkul değerleme uzmanı sayılmak için belirtilen şartların tamamını taşıyan, gayrimenkul değerlemesi alanında en az 5 yıl tecrübesi olan, kuruluş adına değerleme faaliyetlerini kişisel sorumluluğu ile yürüten ve kuruluş adına değerleme raporlarını tek başına imzalamaya yetkili olan gayrimenkul değerleme uzmanıdır.

SOSYAL ALTYAPI :Sağlıklı bir çevre meydana getirmek amacıyla yapılması gereken eğitim, sağlık, kültürel ve yönetsel yapılar ile park, çocuk bahçeleri gibi yeşil alanlara verilen genel ad.

SOYBAĞI :Nesep. Ana-baba ile çocuk arasındaki kan bağı.

STOPAJ VERGİSİ : İşyeri olarak kiraya verilen taşınmaz mallar için kiracının ödediği brüt kira bedeli üzerinden kesintiye uğratılarak vergi dairesine ödenen vergi türüne verilen isimdir.

STÜDYO : Bir odalı ev. Bir odanın hem oturmak hem yatmak hemde yemek için kullanılması durumu.

SÜKNA HAKKI : Bir evin tamamında ya da bir kısmında ortak alanları kullanma ve oturma iznine sahip olma hakkına verilen addır.

Ş

ŞAHSİ HAKLAR :Kişilere eşya üzerinde bir başkasının ayni hakkına dayanarak, (onunla olan bir hukuki ilişkisi nedeniyle) hakimiyet imkanı sağlayan bu sebeple sadece hukuki ilişkinin muhatabına karşı ileri sürülebilen haklardır. Şahsi hakların tapu sicilinin şerhler (veya beyanlar) sütununa yazılması suretiyle ayni haklara benzer bir hal alıp, herkese karşı sürülebilmesi halidir.

ŞALE : İsviçre çobanlarının kulübelerine ya da dağ evlerine verilen ad.

ŞEREFİYE : Tek bir çatı altında yer almasına rağmen farklı nedenlerden dolayı fiyat konusunda değişiklik gösteren oranlar bütününe verilen isim.

ŞERH  :Gayrimenkul malikinin temlik hakkının yasaklanması, kısıtlanması veya kişisel hakların kuvvetlendirilmesi amacıyla üçüncü kişileri uyarıcı mahiyette tapu kütüğünün şerhler sütununa yazılan hususlardır. Örnek; ihtiyati tedbir, haciz, satış vaadi gibi.

ŞİRVAN : Çatı arasında bulunan basık odaya denir.

ŞUFA HAKKI  :Önalım, öncelikle alım hakkı. Hakkın ilişkin bulunduğu taşınmaz malın satılması halinde onu diğer alıcılara göre öncelikle satın alma hakkıdır. Kanuni şufa ve sözleşmeden doğan şufa hakkı olmak üzere iki türü vardır. Bir taşınmazın hissedarlarının birbirlerine karşı kanuni şufa hakları vardır. Kanuni şufanın tapu kütüğüne şerhi gerekmemekle birlikte sözleşmeden doğan şufanın tapu kütüğüne şerhi zorunludur (MK.732,735).

ŞUYULANDIRMA : Herhangi bir arsanın kamu kuruluşlarınca kullanılması nedeniyle başka parseller ile birleştirilip daha sonra da mal sahibi olarak başkalarınca sahiplendirilmesi anlamına gelen terimdir. Kısaca sahiplendirme anlamında kullanılmaktadır.

T

TABİ SEMERELER  :Doğal ürünler. Dönemsel olarak elde edilen doğal ve hukuki ürünler ile bir şeyin özgülendiği amaca göre adetler gereği ondan elde edilmesi uygun görülen diğer verimlerdir. Başka bir deyişle, bir şeyin belirli zamanlarda ürettiği yararlanılması mümkün olan doğal ürünlerdir (MK.685). Örneğin; bir ağacın meyveleri, bir tarladan elde edilen pamuk.

TABİYET :Uyruk, Bir devletin vatandaşı olmak. T.C. uyruklu gibi.

TABLO MAHZEN DEFTERİ  :Tapu sicil müdürlüğünde bulunan kütük, zabıt defteri, yevmiye defteri ve resmi senet ciltleri ile yardımcı sicillerin genel ve özel numaralarının kaydedildiği başlangıç ve bitiş sayfalarının belirtildiği deftere denir.

TADİL  :Bkz. Değişiklik

TADİLAT PROJESİ : İmar mevzuatının gerektirdiği hallerde inşaat planında değişiklik yapabilmek amacıyla yapılan ek projeye verilen isimdir.

TAHSİS  :Bir kanun hükmüne dayalı olarak belirli ve genel bir amacın gerçekleştirilmesi için şartlı olarak bir taşınmaz malın şartları taşıyan kişi veya kuruluşlara bir resmi yazı ile devri işlemidir. Gecekondu Kanunu, İmar Affı Kanunu, İskan Kanununda belirtildiği gibi.

TAKAS  :Para alacaklılarının ödeşmesidir. Gayrimenkul malların takası mümkün olmayıp, ancak trampası mümkündür. Uygulamada takas denerek genelde trampa kastedilmektedir. Vekaletnamelerdeki “gayrimenkulleri takas” yetkisininin trampa olarak yorumlanması mümkündür.

TAKBİS :Tapu ve kadastro bilgi sistemine denir.

TAKRİR : Kişinin sahibi olduğu malını ipotek ettirdiğini ya da sattığını sözle ifade etme işlemine verilen isimdir.

TAKS : Açılımı Taban alanı ve taban alanı katsayısı. Yapının parsele oturacak bölümünün ayak izinin kapladığı alandır.

TAKSİM  :Taşınmaz mal veya hakların hissedarlar arasında bölüşülmesi işlemidir. Mirasçılar arasındaki taksim işlemi noterde de yapılabilir. Diğer hallerde taksim işlemi tapuda resmi senet düzenlenerek yapılır.

TAKYİT  :Mülkiyet hakkını kısıtlayan şerhler, beyanlar, irtifak hakları, gayrimenkul mükellefiyeti, vakıf belirtmesi ve rehinlerin genel ismidir. Kısıtlama anlamına gelir. Bir gayrimenkul satın alacakların tapu kütüğü üzerinde takyit (kısıtlama) olup olmadığını mutlaka irdeleyerek satın almasında son derece fayda vardır.

TANIMA  :Bir kimsenin evlilik dışı doğmuş bir çocuğun babası olduğunu nüfus memuruna veya mahkemeye başvurarak kabul ve beyan etmesine tanıma denir.

TANZİM :Düzenleme demektir.

TAPU  :Arazinin belirli bir parçasının veya üzerine inşa edilmiş bağımsız bölümün malikini gösteren, tapu sicil müdürlüğünce verilmiş, aksi kanıtlanıncaya kadar geçerli resmi bir belgedir. Buna tapu senedi de denmektedir. Daimi ve müstakil haklar için de tapu senedi düzenlenir. İtamat (güven) anlamına gelen ve Türkçe bir kelime olan (tapuk) kelimesinden türetilmiştir.

TAPU DEVİR BELGESİ  :Sahibi olunan taşınmaz malların başka bir kişiye devredilmesinin ardından Tapu Müdürlüğünden verilen belgedir.

TAPU DEVRİ  :Tapu ve Kadastro Müdürlüğü’nde gerçekleşen, herhangi bir taşınmazın satılmasının ardından satıcının malı satın alan kişiye devretme işlemidir.

TAPU HARCI :Herhangi bir taşınmaz mal alınırken ya da satılırken devlete ödenen bedel için kullanılan terimdir.

TAPU HARİTASI  :Parsellerin geometrik şekillerini gösterir, belirli ölçekte çizilmiş haritaya tapu haritası denir. Kadastro paftası da denmektedir. İmar, kamulaştırma haritaları da tapuya tescil edilmekle tapu haritası vasfını kazanır.

TAPU İPTAL DAVASI :Tapu belgelerinin kanuna uygun olmadığı, usulsüz olduğu durumlarında açılan davaya verilen isimdir.

TAPU KÜTÜĞÜ  :Tapu sicilini oluşturan ve taşınmaz malların üzerindeki ayni ve şahsi hakları gösteren, köy veya mahalle esasına göre tutulan defterlerden her birine tapu kütüğü denir (TST. 4/A-a).

TAPU MEVZUATI  :Tapu işlemlerini ve tapu dairelerinin işleyişini ilgilendiren kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge gibi metinler. Medeni Kanun, Tapu Kanunu, Tapu Sicil Tüzüğü gibi.

TAPU PLANI  :Kadastro paftası, parsellerin geometrik şekillerini gösterir, belirli ölçekte çizilmiş harita. Bkz.Tapu haritası.

TAPU SENEDİ :Bir mülkün kimin olduğunu gösteren resmi belgedir.

TAPU SİCİL MÜDÜRLÜĞÜ  :Taşınmaz mallara ilişkin akit ve tescil işlemlerini yapmak ve tapu sicilini mevzuatına göre tutmakla görevli her il ve ilçede kurulmuş bulunan müdürlüklerdir.

TAPU SİCİLİ  :Taşınmaz mal ile üzerindeki hakların durumlarını göstermek üzere Devletin sorumluluğu altında tescil ve açıklık ilkelerine göre tutulan sicildir (TST. 4, MK. 997).

TAPU TAHSİS BELGESİ  :İmar affı çalışmaları sonucunda tapu kütüğünün beyanlar sütununa kaydedilerek, gecekondu hak sahiplerine verilen ıslah imar planı yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil edecek olan belgeye denir.

TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  :Taşınmaz mallara ait akitlerle her türlü tescil, kadastro, yenileme işlerini mevzuatına göre yapmak, tapu sicillerini, kadastral topografik haritaları düzenlemek, uygulamak ve yenilemek için genel bütçe içinde ayrı bütçeli bir kamu kurumudur. Kadastro ve tapu sicil müdürlüklerinin bağlı olduğu üst birimdir. Bölge müdürlükleri, tapu şube müdürlüğü, kadastro şube müdürlüğü, idari ve mali işler şube müdürlüğü ve denetim biriminden oluşur.

TAPU ŞUBE MÜDÜRLÜKLERİ :Akitli ve akitsiz işlemleri ile arazi, arsa ve binalar üzerinde yapılan değişikleri işleyen, kayda geçen, bunların sicilini tutan devlet dairelerine denir.

TAPUDA TAKAS : Taşınmaz bir malın başka bir taşınmaz mal ile değiştirilme işlemi için kullanılan terimdir.

TAPULAMA : Kadastro kelimesinin eski adıdır. Bkz. Kadastro.

TARLA :Zirai faaliyetler amacı ile kullanılan arazi ve arazi parçalarına denir.

TASARRUF ETMEK  :Bir mal veya hak üzerinde mülkiyet hakkının bahşettiği yetkileri kullanmaktır. Taşınmaz malı satmak, bağışlamak, ipotek etmek, irtifak hakkı kurmak veya bu hakları terkin etmek tasarruf etmek anlamına gelir.

TASHİH :Tapu siciline yapılan yanlış tescilin düzeltilmesi işlemine denir. Bkz. Düzeltme.

TAŞINIR MAL  :Özüne zarar vermeden bir yerden diğer bir yere taşınabilen eşyalardır.(MK.686). Örneğin; Otomobil, hayvanlar, kitap vb.

TAŞINMAZ MAL  :Özüne bir zarar verilmeksizin bir yerden diğer bir yere taşınması mümkün olmayan, yerinde sabit duran mallardır.

TAŞINMAZ : Topraklar (tarla, arazi, arsa), madenler ve tapu siciline işleyen inşaat alanları gibi yerler için kullanılan terimdir.

TAVANARASI :Çatı ile son kat döşemesi arasında kalan boşluk.

TAVİZ BEDELİ :Bkz. Vakıf taviz bedeli.

TAVZİH  :Açıklama, aydınlatma anlamındadır. Mahkeme kararlarında belirsiz kalmış hususların hakim tarafından kararın altına şerh (not) düşülerek açıklanmasına denir.

TEBLİGAT  :Yazılı bildirim, duyuru anlamını taşır. Bir işlemin sonucunun ilgililere duyurma yollarından biri. Sözlü bildirime tevhim, yazılı bildirime tebliğ denir. Tebliğ gazete yolu ile yapılıyorsa buna ilanen tebliğ denir. Adresi bilinemeyenlere tebligat ilanen yapılmaktadır. Bkz. Tebligat Kanunu.

TEDAVÜL  :Taşınmaz malın mülkiyetinin satış, bağış, trampa gibi yollarla el değiştirmesi durumudur.

TEDBİR :Emlak ile olan ihtilafın ve alacaktan doğan ihtilafın çözümü için konan şerhe denir.

TEFERRUAT  :Eklenti demektır. Asıl şey malikinin anlaşılabilen arzusuna veya yerel adetlere göre, işletilmesi, korunması veya yarar sağlanması için asıl şeye sürekli olarak özgülenen ve kullanılmasında birleştirme, takma veya başka bir biçimde asıl şeye bağlı kılınan taşınır maldır (MK.686). Örneğin, bisikletin pompası, atın semeri.

TEFRİK  :Kat irtifakı ve kat mülkiyeti kurulacak yerlerle ilgili verilen vekaletnamelerde geçmekte olup, bağımsız bölümlerin hissedarlar arasında ayrılması, bölüşülmesi anlamında kullanılan terimdir.

TEKNİK ALTYAPI : Elektrik, gaz, içme ve kullanma suyu, kanalizasyon, her tür ulaştırma, haberleşme ve arıtım gibi hizmetlerin sağlanması için yapılan tesisler ile açık ve kapalı otopark kullanışlarına verilen addır.

TEKNİK HATA :Vasıf ve mülkiyet değişikliği dışında kalan taşınmaz malların yüzölçümünde ölçü, tersimat (çizim) ve hesaplamalardan doğan fenni hatalardır. Bu hatalar ilgilinin müracaatı veya kadastro müdürlüğünce re’sen (kendiliğinden) düzeltilebilir.

TEMELLÜK: Mülk edinme, mülk alma. Taşınmaz mal sahibi olan veya taşınmazı yeni edinen kişiye verilen isimdir

TEMLİK :Taşınmaz malların hakkına sahip olan kişinin sahip olduğu hakları başka bir kişiye geçirme işlemine verilme isimdir.

TEMSİL  :Bir gerçek veya tüzel kişinin adına başkalarınca işlem yapılabilmesi için kanun veya bu kişiler tarafından verilmesi gereken yetkiye denir.

TEMYİZ  :Bir mahkeme kararının bir üst mahkeme tarafından incelenmesinin istenmesi durumudur. Mahkeme kararına dilekçe ile süresinde itiraz edilirse bu karar Yargıtay’ca temyiz yolu ile incelenir.

TEMYİZ KUDRETİ  :Bir insanın akli melekelerinin yerinde olma durumudur. Normal insanlar gibi davranabiliyor olması haline denir.

TENFİZ  :Yerine getirme, uygulama demektir. Vasiyetin tenfizi: Vasiyetin yerine getirilmesi anlamına gelir.

TENKİS DAVASI :Kişi tarafından bırakılan mirasta korunmuş hissenin ihlal edilmiş olması halinde miras bırakan kişinin sağlığında yapılmış tasarrufun iptali için açılan davaya denir.

TENKİS  :Azaltma. Mirasta mahfuz hissenin ihlal edilmiş olması halinde, miras bırakan tarafından sağlığında yapılmış tasarrufun iptali için açılan dava.

TERAS :Oturup hava almaya yarayan, düz ve çevresi açık yüksekçe yer, taraça. Ayrıca üstü gezinmeye elverişli düz dam olarak da tarif edilebilir.

TERKİN :Tapu kütüğüne kayıtlı olan bir malın tapu kütüğünden silinmesi işlemi için kullanılan terimdir.

TERS DUBLEKS :Normal dubleks dairelerden farklı olarak salon ve mutfağının üst katta, yatak odası, banyo ve diğer odaların bulunduğu yer ise alt katta olan evler için kullanılan terimdir.

TERSİMAT :Çizim anlamındadır. Arazide yapılan ölçü değerlerinin, mevzuatında belirtilen boyut ve cinsteki altlık üzerine çizimidir

TESCİL  :Tescil, tapu kütüğüne yazım anlamına gelmektedir. Ayni ve şahsi haklara yönelik işlemlerin gerekleri yerine getirildikten sonra tarih ve yevmiye numarası ile kütüğe tescil edilir. Tescil siyah veya mavi mürekkepli kalemle ve kitap harfleriyle okunaklı şekilde genelde elle yazılır. Ancak şerhler ve beyanlar sütununa yazılması gereken bazı belirtmelerin (örneğin, imar uygulaması, kamulaştırma gibi) kaşe halinde basıldığı da olmaktadır.

TESCİL İSTEM BELGESİ  :Resmi senet düzenlemesine gerek olmayan akitsiz işlemlerde malik veya hak sahibinin isteminin yazıldığı, tescil talebini içeren, talepte bulunan, işlemi hazırlayan memur ve müdürce imzalanıp mühürlenen matbu bir belgenin ismidir.

TESİS ETMEK  :Kurmak, ihdas etmek, yapmak anlamlarına gelmektedir. İpotek tesis etmek: İpotek yapmak.

TEŞRİK :Ortak etmek, iştirak etmek demektir.                   

TEVHİD : Ayrı ayrı ancak yan yana bulunan taşınmaz malların tapu müdürlüğünde tek bir parsel olarak kayıt edilip birleştirilme işlemi için kullanılan terimdir.

TEVKİL  :Vekilin kendisine verilen yetkileri yeni bir vekaletname ile başkalarına devredebilme yetkisidir.

TEVKİL YETKİSİ :Bir başkası adına bir kimseyi vekil olarak atamayabilme izni için kullanılan terimdir.

TİCARİ İMARLI ARSA :Mağaza, sinema, lokanta, okul, sağlık tesisi gibi hizmet ve ticari sektöre hizmet edebilecek yapıların yapılacağı arsaya verilen isimdir.

TİCARİ İŞLETME REHNİ :Tacir, sanayici, esnaf ve sanatkarların alacakları kredilerin teminatı olarak sahip oldukları ticari işletmeyi bir bütün olarak rehin etmeleri mümkündür. Ticaret veya esnaf ve sanatkar siciline tescil edilen bu rehne ticari işletme rehni denilmektedir. Ticari işletme rehni, rehne konu gayrimenkul var ise tapu kütüğünün beyanlar sütununda gösterilir.

TOPLU KONUT :Sosyal ve fiziksel altyapısıyla birlikte gerçekleştirilen çok sayıda konut birimini anlatmakta kullanılan terim.

TOPLU KONUT İDARESİ (TOKİ) :Büyükşehirlerde çarpık kentleşmenin önüne geçebilmek amacıyla düşük ve orta gelirli ailelerin konut ihtiyaçlarını karşılamak için yapılan devlet konut projesidir.

TOPLULAŞTIRMA :Parçalanmış, dağılmış, şekilleri bozulmuş arazilerin üretim tekniğinin geliştirilmesi ve daha ekonomik olarak yararlanma, muhafaza ve zirai sulama tedbirlerinin alınabilmesi için arazilerin birleştirme suretiyle bir araya toplanması işleminin adıdır. 3083 sayılı kanun ile düzenlenmiştir.

 TRAMPA :Ticari değeri olan bir malın, doğrudan doğruya başka bir mal ile değiş tokuş yapıldığını betimleyen terimdir. Bir malın başka bir malla değiştirilmesidir. Değiştirilecek mallar taşınır veya taşınmaz mal olabilir.

TÜZEL KİŞİ  :Gerçek kişi olan insanlar gibi maddi bir varlığı olmamasına rağmen hukukun kişi saydığı kurum, kuruluş ve müesseselere tüzel kişi (hükmi şahıs) denir. Tüzel kişiler kamu tüzel kişileri ve özel hukuk tüzel kişileri olmak üzere ikiye ayrılır. Devlet, belediyeler, köy, D.S.İ gibi kuruluşlar kamu tüzel kişisidir. Şirketler, kooperatifler, vakıflar, dernekler, sendikalar, siyasi partiler gibi kuruluşlar özel hukuk tüzel kişisidir.

U

UYGULAMA İMAR PLANI  :Tasdikli hali hazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır. (19 Sy. Yönerge m. 11)

UYGULAMA PROJESİ :Mühendis ve mimarlar tarafından yapılmak istenilen yapının tüm detaylarının ve ayrıntılarının gösterildiği proje çizimine verilen addır.

UYRUK :Bir devlette vatandaşlık hakkına sahip olma durumu için kullanılan terimdir

Ü

ÜNİTE : 1. Birleşmiş olma durumu, birlik.2. Bir kümenin her elemanı ya da bir çokluğu oluşturan varlıkların her biri, birim.

 ÜST HAKKI  :Başkasına ait olan bir arazide yer altında veya üzerinde yeni bir bina inşa etmek ya da mevcut binayı yerinde tutma hakkı için kullanılan terimdir. Üst hak, sınırlı ayni haklardan bir tanesidir.

V

VAKIF :Gerçek veya tüzel kişiler tarafından yeterli mal veya hakları belirli ve sürekli bir amaca tahsis edilerek, mahkeme kararıyla kurulan tüzel kişiliğe sahip mal topluluklarına vakıf adı verilir (MK.101) Sahih vakıf:; Bir kimsenin mülkiyeti kendisine ait bir taşınmaz malı vakfetmesidir. Gayrisahih vakıf:; Kuru mülkiyeti devlete yararlanma hakkı ise kişilere ait olan miri arazilerdeki bu yararlanma hakkını vakfedilmiş olmasıdır. VAKIF ŞERHİ:; Taşınmazın vakıfla olan ilgisini belirtmek amacıyla tapu kütük sayfasının “nev’i” hanesine yazılan belirtmedir. Örnek:; “Sultan Beyazıt Vakfından”

VAKIF ŞERHİ :Taşınmaz malların vakıflarla olan bağlantısını ve ilgisini belirtmek tapu kütük sayfasında yazılan belirtmelerdir.

VAKIF TAVİZ BEDELİ : Vakıf mallarının mülke dönüşümünün ardından tasarruf eden kişiye devredilmesi için öngörülen bedel belirlenmektedir. Belirlenen bu bedele vakıf taviz bedeli denmektedir. Taviz bedelinin miktarı günümüzde taşınmazın sahip olduğu değerin yarısıdır.

VASİ  :Velayet altında bulunmayan küçüklerin veya ergin kimselerin bir yargı kararıyla fiil ehliyetlerinin kısıtlanarak kendilerine temsilci atanmasına vesayet, kısıtlıyı vesayeten temsil edecek kimseye de vasi denir.

VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİ :Vasiyeti tenfiz memuru demektir.

VASİYETNAME  :On beş yaşını bitirmiş, temyiz kudretine sahip bir kimsenin ölümünden sonra geçerli olmak üzere, mal ve haklarının tamamını veya bir kısmını başkalarına bırakabildiği bir ölüme bağlı tasarruf şeklidir. Resmi vasiyetname, el yazısı vasiyetname ve sözlü vasiyetname olarak üç şekilde yapılabilir.

VAZİYET PLANI :Yapıların değişmez röperlere göre arsaya yerleşmelerini belirten üstten görünüş, yerleşme planı.

VEFA HAKKI :Bir malın satılmasının ardından tapu işlemlerinde kayıt altına alınarak malı satan kişinin sattığı malı tekrar geri alma hakkı için kullanılan terimdir. Vefa hakkı tapu kütüğünde açıklanır ve genel olarak 10 yıl gibi bir süreyi ifade eder.

VEFAEN FERAĞ : Eski hukukta taşınmaz mal rehni.

VEKÂLET :Kişinin kendi iradesi ile tayin ettiği bir temsil şeklidir.

VELİ :Ondokuz yaşından gün almamış (henüz reşit olmamış) küçüklerin anne ve babaları tarafından temsil edilmelerine velayet, böyle bir temsilde anne ve babaya ise veli denir. Medeni Kanunun 335. maddesine göre “Ergin olmayan çocuk, ana ve babasının velayeti altındadır…” Evlilik devam ettiği sürece ana ve baba velayeti birlikte kullanırlar

VERASET (MİRASÇILIK) BELGESİ  :Mirasın, mirasçılara intikali için tapu sicil müdürlüğünce aranan, sulh hukuk mahkemesinden alınmış, vefat eden malikin mirasçılarının kimler olduğunu gösteren, hasımsız, aksi sabit oluncaya kadar geçerli bir belgedir. Veraset ilamı ise veraset belgesinden farklı olarak çekişmeli (hasımlı) bir yargı sonucunda verilen ve infazı için kesinleşmesi gereken mahkeme kararıdır.

VERASET BEYANI :Varislerin mahkeme kanalı ile kendilerini ispatlamaları neticesinde menkul ve gayrimenkullerini kendi adlarına veya müşterek olarak ilgili daireye beyanda bulunmalarına denir.

VERASET İLAMI :Kanuni varislerin ölenin varisleri olduklarını resmi kayıt evrakları neticesinde kendilerini kanıtlamalı ve ilgili mahkemeden almış oldukları tasdikli belgeye denir.

VERGİ NUMARASI  :Vergi dairelerinden alınan vergi takibatına esas numaradır. Tapu sicil müdürlükleri, tapu işlemlerinde taraflardan vergi numarasının belgelendirilmesini istemek ve düzenlediği resmi senedin arkasına bu numarayı yazmak zorundadır.

Y

YALI :Düzlük ve açıklık su kıyısına yapılmış köşk.

YAPI KULLANIMI İZİN BELGESİ :Yapıların tamamlanmasının ardından, yapıda bulunan tüm bağımsız bölümlerin amacına uygun bir şekilde inşa edilip edilmediğini tespit etmek amacıyla valilik ya da belediye tarafından verilen rapor niteliğindeki belgeye için kullanılan isimdir.

YAPI RUHSATI : Yapı ruhsatı, bir inşaatın başlayabilmesi için belediye tarafından verilen onay belgesidir. Bir yapıya başlamak için alınması gereken ilk ve en önemli belge bu ruhsattır. 3194 sayılı İmar Kanunu hükümleri doğrultusunda verilen yapı ruhsatı, hukuki ve kanuni açıdan bağlayıcıdır.

YAPI YAKLAŞMA SINIRI : İnşaat planı üzerindeki yapının yanındaki komşu parsellere en fazla ne kadar yaklaşacağı belirlemek için kullanılan terimdir.

YARARLANMA HAKKI :Bkz. İntifa hakkı

YARDIMCI SİCİLLER  :Bunlara fer’i siciller de denir. Kısaca şunlardır; a) Mal sahipleri sicilli, b) Aziller sicili, c) Düzeltmeler sicili, d) Kamu orta malları sicili.

YASAL KİRA ZAM ORANI : Borçlar Kanunu kapsamında her yıl belirlenen bir oranda ev sahibinin arttırabileceği zam oranını betimlemek için kullanılan terimdir.

YASAL MAL REJİMİ : Çiftlerin evlilikleri süresince edinilen malların nasıl idare edileceğini, harcamaların ne kadar yapılacağını ve olası bir ayrılık durumunda malların nasıl paylaştırılacağını resmileştiren kurallar bütününe verilen isimdir.

YATAY MİMARI : Yapıların inşaatlarının zemini üzerinde yatay olarak ilerleyen ve daha çok doğa ile iç içe olan yapıların mimari tarzına verilen isimdir.

YAZLIK EV : Genel olarak tatil beldelerinde ve şehirden uzak yerlerde bulunan daha çok yaz aylarında kullanılan evlere verilen isimdir.

YENİ ARAZİ OLUŞUMU : Birikme, dolma, toprak kayması veya kamuya ait suların yatağında ya da seviyesinde değişme gibi sebeplerle sahipsiz yerlerde yeniden oluşan yararlanmaya elverişli arazidir.

YENİLEME: Teknik sebeplerle yetersiz kalan, uygulama niteliğini kaybeden veya eksikliği görülen tapulama veya kadastro paftalarının yenilenmesi ile buna uygun olarak tapu sicilinde düzeltmeler yapılması işlemidir.

YERLEŞİM YERİ: Bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir. İkamet edilen yer.

YETKİ BELGESİ : Tapu Kanununun 2. maddesi uyarınca tapu işlemleri sırasında tüzel kişilerden istenen ve tüzel kişinin gayrimenkul tasarruflarına izinli olduğunu ve temsilcisinin kimler olduğunu belirtir belgedir.

YEVMİYE :Tapu siciliyle ilgili olarak tapu sicil müdürlüğünde yapılan her işlem ile red edilen istemlerin tarih ve sıra numarasına göre kaydedildiği deftere yevmiye defteri; bu defterden alınarak tapu kütüğünde yapılan tescil veya terkinin yanında belirtilen tarih ve numaraya da, yevmiye tarihi ve numarası denir.

YIKMA RUHSATI : Bir yapıyı yıkmak için bağlı bulunan belediyeden alınan izin, yıkma izni.

YIPRANMA PAYI : Binalarda bulunan malların eskimesinden ve yıpranmasından dolayı malın değerinin düşmesini betimleyen terim

YOLA TERK İŞLEMİ : Yapıların imar planlarının gerçekleştirilmesinin ardından taşınmaz mal sahiplerinin bedel alarak ya da bedelsiz bir şekilde taşınmaz malın tamamını ya da bir bölümünü yol, park, yeşil alan gibi nedenlerden dolayı kamu yararına bırakma işlemine verilen isimdir.

YOLDAN İHDAS : Arazilerin düzenlenmesinin ardından tescil dışı olan kadastro yollarının imar adalarına denk gelmesi ve yol sıfatını kaybetmesi olayı için kullanılan terimdir.

YÖNETİM PLANI : Kat mülkiyetine sahip olan yapıların nasıl yönetileceğini, daire sahiplerinin hak ve sorumluluklarını, yönetime ait önemli noktaların ne olduğunu belirten ve bunları düzenleyen belgeye verilen isimdir.

Z

ZABIT DEFTERİ : Kadastrosu henüz yapılmamış taşınmaz malların kaydedildiği ve bu taşınmazların üzerinde kurulacak hakların takip edildiği deftere verilen addır. Kadastro işlemi gören yerlerde bu defterin yerini tapu kütükleri almaktadır.

ZAMANAŞIMI  (MÜRURU ZAMAN) :Bir hakkın kazanılması veya kaybedilmesi için geçmesi gereken hukukça öngörülmüş süre anlamına gelir. Gayrimenkul hukukunda; adi zamanaşımı ve fevkalade zamanaşımı olmak üzere iki türü vardır.

ZAYÎ : Taşınmazlara ait olan belgelerin yok olması veya kaybolması anlamına gelen terimdir. Tapu belgesinin kaybolması durumunda belgenin zayiinde çıkarılması mümkündür.

ZEMİN : Toprak seviyesi demektir. 

ZEMİN ETÜDÜ RAPORU : Üzerinde taşınmaz yapılacak her parsel için zemin gerilmelerini ve zemin mekaniğini inceleyen, ilgili bölgenin jeolojik ve jeofizik raporları öncülüğünde zeminin cinsini ve zemin grubunu inceleyen, jeofizik ve jeoloji mühendisleri tarafından hazırlanan rapora verilen isimdir.

ZEMİN KAT : Binaların zemin seviyesinde bulunan, düz girişe sahip olan dairelere verilen isimdir.

ZEYİLNAME : Poliçe üzerinde bilgi güncellenmesi anlamına gelir. Örneğin sigorta poliçesindeki ismin değişmesi bir bilgi güncellemesi anlamına geldiğinden bu işleme Zeyilname yapmak denir.

ZİLYETLİK  :Bir eşya (mal) üzerinde zilyetlik iradesine dayanarak fiili hakimiyet kurma eylemine zilyetlik denir (MK.973). Eşyayı, kullanmak, elinde bulundurmak zilyetliğin örnekleridir. Zilyetliğin; a) Zilyet olma iradesi, b) Fiili hakimiyet şeklinde iki unsuru vardır. Zilyetlik ikiye ayrılır. a) Asli zilyetlik: Bir şeye malik sıfatıyla ve malik olma iradesiyle zilyet olan kişinin zilyetliğine asli zilyetlik denir. b) Fer’i zilyetlik: Sınırlı bir ayni veya şahsi hakka dayanarak zilyet olan kişinin zilyetliğine fer’i zilyetlik denir.

ZİRAİ İPOTEK : Tarım kredi kooperatifleri ile T.C. Ziraat Bankasından çiftçilerin talep ettiği kredilere karşılık teminat olarak taşınmaz malın gösterilmesi halinde tesis edilen ipotek işlemidir.

ZORUNLU DEPREM SİGORTASI : Mesken, ev, bağımsız bölüm nitelikli yerlerin, depreme karşı, yetkili sigorta şirketleri tarafından sigortalanmasıdır. Tapu sicil müdürlükleri yapacağı tapu işleminde bu sigortanın yapılmış olduğunu aramak ve poliçe numarasını düzenleyeceği resmi senedin uygun bir yerine yazmak zorundadır.